مقالات مطالعات برنامه درسی

هدف اين مقاله بررسي سبكهاي تفكر دانش آموزان و ارتباط آن با پيشرفت تحصيلي، جنسيت و سن آنان از ديد روانشناسي اجتماعي است. اطلاعات مورد نياز از ميان 602 نفر دانش آموز (286 دختر و 316 پسر) سال دوم و سوم دبيرستاني شهرهاي استان فارس با روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي – خوشه اي چند مرحله اي و با مقياس سبك تفكر استرنبرگ (1997) گرد آوري شده است. كمترين همبستگي ميان گويه هاي ابزار 0.34 و مقدار آلفاي طيفها 0.66 مبين معتبر بودن ابزار بوده است. داده هاي پژوهش با بهره گيري از روشهاي آمار توصيفي، آزمون t، ضريب همبستگي پيرسون (در آزمون تفاوتها و همبستگيها) و رگرسيون چند متغيري مدل مرحله اي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته هاي پژوهش نشان داده است:
1- دانش آموزان مورد بررسي غالبا از نظر گرايشي محافظه كار، از نظر تفکر عملکردي، اغلب تابع و مجري دستورات و از نظر سطح، كلان نگر بوده اند.
2- ارتباط سبك تفكر كلي دانش آموزان با پيشرفت تحصيلي و سن، معنادار نبوده اما با جنسيت رابطه اي معنادار داشته است. نمرات سبك تفكر دختران بيش از نمرات سبك تفكر پسران بوده (T=2.193, p=0.029) اما پسران كلي نگرتر، محافظه كارتر و قانونگذارتر از دختران بوده اند.
3- در مجموع دانش آموزان داراي گرايش آزاديخواهانه، پيشرفت تحصيلي بيشتري داشته اند. اين نتيجه گيري در مورد پسران صادق (r=.226 , p?0.000) بوده اما درباره دختران مصداق نداشته است. همچنين پسراني كه در بعد عملكرد، تفكري تحليلي تر (قضايي تر) داشته اند در درس موفق تر بوده اند (r=.117 , p?.042). اين امر در مورد دختران صادق نبوده است.
4- سبك تفكر كلي و ابعاد آن، با پيشرفت تحصيلي دختران همبستگي معنادار نداشته است. قويترين تبيين كننده پيشرفت تحصيلي دختران، سن آنان به گونه منفي بوده است.
5- دانش آموزاني كه سن بيشتري داشته اند، افت تحصيلي آنها بيشتر بوده است (r=-.161 , p?.000). همچنين با افزايش سن، بر روحيه و تفكر اجرايي (اطاعت پذيري) (r=.099 , p?0.015) و گرايش به محافظه كاري (r=.130 , p?0.001) آنها افزوده شده است. نكته قابل توجه اينكه در بعد عمل، با افزايش سن، پسران تحليل گرتر (قضايي تر) (r=.128, p=0.024) اما دختران اجرايي تر (مطيع تر) (R=.164 , p?0.008) بوده اند.
6- عوامل سن، تفكر آزاديخواهانه و جنسيت به ترتيب در پيش بيني وضعيت تحصيلي كل دانش آموزان تاثير اساسي داشته استR=.221, R2=.049, n=558, Ad R2=.044) ). بدين ترتيب دانش آموزاني كه جوانتر و در سن آموزشي بوده اند، گرايشي آزادي خواهانه تر داشته و دختر بوده اند، پيشرفت تحصيلي بيشتري داشته اند.
7 - در پيش بيني پيشرفت تحصيلي پسران، سبك تفكر آزاديخواهانه و سن، به ترتيب تاثير اساسي داشته است و در مجموع با داشتن 27 درصد همبستگي توانسته اند در حدود 7 درصد از واريانس پيشرفت تحصيلي پسران را تبيين كنند (R=.265,  R2=.070 , n=300, Ad R2=.064).

 نسخه قابل چاپ