مقالات مطالعات برنامه درسی

هدف از پژوهش حاضر، تعيين مهارتهاي زندگي ضروري براي دانش آموزان ايراني دوره تحصيلي متوسطه، طراحي الگوي مناسب برنامه درسي براي آن و تعيين اثر بخشي آن بود. براي تهيه فهرست اوليه مهارتهاي زندگي، به تعاريف و نظريه هاي موجود در اين زمينه مراجعه شد و يك فهرست دوازده گانه از مهارتهاي زندگي ضروري براي دانش آموزان دوره متوسطه تهيه شد. مهارتهاي اين فهرست عبارت بودند از: خودآگاهي، مقابله با هيجانات، مقابله با استرس (فشار رواني)، همدلي، ارتباط موثر، روابط بين فردي، شهروند مسوول بودن، حل تعارض، تصميم‌گيري، حل مساله، تفكر خلاق و تفكر انتقادي. از اين فهرست، سه پرسشنامه نيازسنجي استخراج شد. يك پرسشنامه 50 پرسشي براي دانش آموزان، يك پرسشنامه 50 پرسشي براي والدين و يك پرسشنامه 12 پرسشي براي دبيران، كارشناسان و صاحب نظران تعليم و تربيت. پرسشنامه ها در اختيار 600 دانش آموز دختر و پسر دوره متوسطه (از هر پايه تحصيلي 150 نفر)، 240 نفر از والدين دانش آموزان با مدرك تحصيلي حداقل ديپلم، 150 دبير دوره متوسطه، 20 نفر كارشناس ستادي و 10 نفر صاحب نظر تعليم و تربيت قرار گرفت. تحليل نتايج نشان داد كه مهارتهاي خود آگاهي، ارتباط موثر، روابط بين فردي، مقابله با استرس، تصميم گيري، حل مساله، تفكر انتقادي و تفكر خلاق از نظر مخاطبان مختلف از اولويتهاي بالايي برخوردارند. همچنين، الگويي مناسب براي برنامه درسي مهارتهاي زندگي دانش آموزان دوره متوسطه تدوين شد. اين الگو شامل اهداف، رئوس محتوا، نوع محتوا، روشهاي آموزش و روشهاي ارزشيابي مهارتهاي زندگي است. در مرحله آزمايشي پژوهش، برنامه درسي مهارت خود آگاهي كه در اكثر اولويت بنديها، در رتبه اول قرار داشت در قالب يك طرح آزمايشي پيش آزمون - پس آزمون با گروه كنترل با نمونه اي به حجم 120 نفر اجرا شد. تحليل اطلاعات اين بخش نشان داد كه آموزش مهارت خودآگاهي به دانش آموزان، در تقويت اين مهارت در آنان موثر است.

 نسخه قابل چاپ