مقالات مطالعات برنامه درسی

فلسفه، روش درست انديشيدن، راه خردمندانه زيستن و كوشش براي شناختن هستي است. ما با انواع فراواني از فلسفه، از جمله فلسفه دين، فلسفه هنر، فلسفه علم، فلسفه علوم گوناگون و فلسفه تربيت رو به رو هستيم. همين فلسفه تربيت است كه موضوع اين مقاله است و بر آن است كه دريافتهاي سنتي از فلسفه، پاسخگويي كافي به واقعيتهاي زندگي رواني – تربيتي مردم در عصر حاضر را ندارد. همچنين، اين مقاله بر آن است كه ما نيازمند تفكر روشمند فلسفي و انديشه درست در تعليم و تربيت و راه و رسم زندگي انساني هستيم و مي توانيم آن را به همه، حتي به كودكان و نوجوانان دانش آموز، بياموزيم مشروط بر آنكه موضوع مناسب، روش مناسب، زبان و ابزار مناسب و موقعيت مناسب را براي اين آموزشها بشناسيم و به كار گيريم.
اين مقاله نشان مي دهد كه تعليم و تربيت ما اگر بر فلسفه اي روشن و رهايي بخش متكي باشد، كودكان و نوجوانان ايران خواهند توانست در مورد ديدگاههاي متفاوت و در مورد معناي زندگي خود در محيط محلي و ملي و جهاني به درستي بينديشند و مهارتهاي خود را براي زندگي پاكيزه و انساني گسترش دهند. براي دستيابي به چنين مقصودي، ما بايد فهم خود از حكمت و خرد و دانش به طور عام، و فلسفه تعليم و تربيت و روان شناسي تربيتي بطور خاص، و مناسب سازي اهداف و محتوا و روش فرايند تعليم و تربيت با زندگي در عصر حاضر را در يك نظام فكري روشن و رهايي بخش سازماندهي كنيم و، از اين طريق، برنامه هاي آموزشي و درسي، كتب درسي و منابع آموزشي، روشهاي تدريس و تربيت معلم را بازنگري كنيم. تحول ثمربخش در تعليم و تربيت ايران، قبل از هرچيز، نيازمند چنين كوشش سترگي است و فرهيختگان و دانشمندان ايراني بايد توان خود را براي نظريه پردازي در فلسفه تربيتي جديد به كار گيرند تا چراغ راه چنين تحولي باشند.
در اين مقاله، تفكر فلسفي و آموزش روش انديشه درست به كودكان و نوجوانان، فلسفه تعليم و تربيت و كاستيهاي كنوني آن، مدل تركيبي حكمت و خرد و دانش مورد نياز براي تعليم و تربيت در ايران، و جايگاه فلسفه خردگرايي مينوي و علمي در اين مدل را توضيح داده ايم. هدف مقاله آن است كه بتواند زمينه بهتري براي پاسخگويي به اساسي ترين ضرورتهاي زندگي رواني – تربيتي مخاطبان تعليم و تربيت در ايران را، كه به نظر ما آموزش جامع و كامل همگاني، تربيت هويت و شخصيت، آموزش درس انديشيدن، و آموزش مهارتهاي زندگي است، فراهم آورد.

 نسخه قابل چاپ