مقالات مطالعات برنامه درسی

در دنيا در چند دهه اخير، فلسفيدن و فلسفه ورزي، به عنوان روشي براي پرورش قوه فکر، مجددا مورد توجه قرار گرفته است. در ايران نيز حدود يک دهه است که چنين مباحثي مطرح شده است. در همين راستا و در بادي امر، برنامه اي تحت عنوان «آموزش فلسفه به کودکان» در ايالات متحده پديدار گشت و سپس در سراسر دنيا گسترش يافت. با آن که مدت زيادي از عمر اين برنامه نمي گذرد و در همين مدت نيز موفقيت هاي زيادي کسب کرده، اما در عين حال با چالش هاي زيادي، به ويژه در حوزه نظري، مواجه شده است. در ميان چالش هاي عمده نظري، امکان آموزش فلسفه به کودکان با توجه به مفهوم فلسفه، از اولين چالش ها بوده است. درست يا نادرست، فلسفه موضوعي دشوار تلقي شده است که به تعمق در آراي فلاسفه مي پردازد و بسياري از بزرگ سالان تحصيل کرده و تحصيل نکرده، در فهم آن با دشواري مواجه اند، چه رسد به کودکان. از اين رو اولين سوالي که طراحان و حاميان فلسفه براي کودکان با آن مواجه مي شوند، اين است که: «آيا با چنين تصويري از فلسفه، آموزش فلسفه به کودکان ممکن است؟» اين مقاله، ضمن توصيف مختصر اين برنامه درسي در خلال مرور سوابق بنيان گذار آن – ليپمن - ابتدا سوابق چالش مفهومي در اين زمينه را مرور کرده است. سپس دو مفهوم فلسفه به عنوان شاخه اي از دانش بشري يا به عنوان يک رشته دانشگاهي را در مقابل فلسفه به عنوان فلسفه ورزي و فلسفيدن قرار داده، دلايل و شواهد دو گروه طرف داران و مخالفان اين برنامه را بررسي کرده و نشان داده است که با چه مفهومي از فلسفه، آموزش فلسفه به کودکان امکان پذير است. در پايان مقاله با توجه به اين که چنين چالشي در ايران نيز وجود دارد، پيشنهاداتي براي نحوه بررسي و برخورد با چنين مساله اي در ايران ارايه شده است.

 نسخه قابل چاپ