پاسخ به:بانک مقالات زنان
جمعه 22 اردیبهشت 1391 7:31 PM
4 : مطالعات زنان پاييز 1387; 6(2):63-88. |
انديشه فلسفي در شعر پروين اعتصامي |
پناهي مهين* |
* گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه الزهرا |
هدف اين پژوهش پاسخ به اين پرسش است که آيا در ديوان اشعار پروين اعتصامي تفکري فلسفي وجود دارد يا خير و در صورت وجود، رگه هاي پررنگ آن کجا است. پروين يک فيلسوف نيست و ديوان او نيز يک کتاب فلسفه نيست، اما وجود عناصري مانند جهان شناسي، انسان شناسي، مباث قضا و قدر، و نقش اراده و اختيار آدمي، تفکرات فلسفي اين شاعر را نشان مي دهد و آشنايي او را با مباحث فلسفي تاييد مي کند. جهان شناسي پروين، مانند ساير هنرمندان مسلمان، نگرش آيه و تسبيحي به کائنات است و او نيز همه هستي را مظهر و مظهر خداوند مي بيند. انسان شناسي پروين همان انسان شناسي حکمت اسلامي است و از نظر او انسان دو يا چندبعدي است. او داراي جسم و روح است و عقل و علم، تقويت کننده روح، و نفس و شيطان رهزنان دروني وي اند. پروين در بحث قضا و قدر، بعضي امور را خارج از توان آدمي دانسته، تسليم شده است، اما بعضي امور را با قضاي الهي به دست انسان سپرده، او را مختار مي داند. اراده ي انسان در اين بخش آزاد است و سرنوشت انسان و اجتماع با کار و تلاش آدمي تغيير مي کند. حاصل سخن آن که وجود اين گونه مباحث در ديوان اين بانوي متفکر، نشان دهنده تفکر فلسفي و سامان يافته ذهن شاعر است، در سراسر ديوان او متجلي است. |
كليد واژه: پروين اعتصامي، فلسفه، جهان شناسي، انسان شناسي، قضا و قدر، نقش اراده و اختيار آدمي |
نسخه قابل چاپ |