پاسخ به:بانک مقالات زنان
دوشنبه 11 اردیبهشت 1391 11:05 PM
2 : زن در توسعه و سياست (پژوهش زنان) بهار 1388; 7(1 (پياپي 24)):29-45. |
رمزپردازي زن در ادب عرفاني |
حسيني مريم* |
* گروه ادبيات فارسي، دانشگاه الزهرا |
ادبيات عرفاني حوزه اي وسيع و گسترده از رمزپردازي را پيش چشم خواننده رمزجو مي گشايد. خاصيت رمز، دوسوگرايي آن است. رمزهاي عرفاني از دو ساحت متقابل آسماني و زميني برخوردار هستند. واژه زن در ادب فارسي از کلمه هايي است که دست مايه رمزپردازي و سمبوليسم قرار گرفته است. مقاله حاضر تلاش مي کند تا وجوه مختلف اين سمبوليسم را مطالعه کند. ميدان اين مطالعه، شعر و نثر عرفاني است. از مجموعه شعر عرفاني، اشعار مولانا جلال الدين را در ديوان و مثنوي مطالعه کرده ايم. جز او از آثار سنايي غزنوي و عطار هم سود جسته ايم. در حوزه نثر عرفاني کتاب تذکره الاوليا و صفه الصفوه را مطالعه نموده ايم، اما به مناسبت از کتاب هايي چون کشف الحقايق نسفي هم سود برده ايم. روش تحقيق، تحليل محتوا است. در اين راستا آثار عرفاني را مطالعه و از آن ها نمونه برداري کرده ايم. در پايان، مقايسه اي تحليلي بين ادب عرفاني فارسي و عربي و شعر ابن عربي و نگاه او نسبت به زن انجام شد و نيز بعضي از جلوه هاي واژه زن را با مفهوم آنيما در روان شناسي يونگ تطبيق داديم. نتيجه اين مطالعه نشان مي دهد که در رمزپردازي واژه زن در ادبيات فارسي و سمبوليسم استفاده از اين واژه فاصله اي بسيار، از ملکوت تا ملک و از عرش تا فرش، وجود دارد. نمادپردازي اين واژه گاهي نمايشي ابليس وار از زن ارايه مي دهد و او را سرمنشا گناه و خطا مي داند که بشريت تحت تسلط بدخويي هاي اوست. از سوي ديگر، نمادپردازي الهي اين واژه آن را تا حد توحيد و يکي شدن با خداوند بالا مي برد. زن، نمونه تجلي حق و در شکل عروس هاي شعري يا مادر طبيعت و جهان ظاهر مي شود. اين سمبول دوم زيباترين تصويرهاي ممکن را از زن ارايه مي دهد. درست بر خلاف تصوير پيشين زن که گمراه کننده و مضل است، در اين جا زناني در سيماي دختر ترسا و ليلي، هادي و راهنماي سالک به سوي حقيقت حق مي شوند. |
كليد واژه: ادبيات عرفاني، رمزپردازي، زن، نفس |
نسخه قابل چاپ |