بانک مقالات تاریخ

جامع الخيرات از زمره وقف نامه هاي اواخر دوره ايلخانان است كه نه تنها از نظر كيفيت و كميت و نوع وقف و شرايط آن حايز اهميت است، بلكه از محتواي آن مي توان اطلاعات بسيار مفيد فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و جغرافيايي به دست آورد.
در اين مقاله، سه برداشت يا به اصطلاح نكته يابي از متن وقف نامه صورت گرفته است:‌
در برداشت نخست در پي آنيم كه بدانيم واقفان، ثروت و سرمايه خويش را از كجا آورده بودند كه توانسته اند بخشي از آن را كه در معيارهاي آن دوره بسيار زياد بوده است، وقف كنند. همچنين با مقابله و مقايسه دو وقف نامه جامع الخيرات و ربع ‌رشيدي نتيجه گرفته شده است كه بخش اعظم آن از موقوفات خواجه رشيدالدين فضل اله همداني بوده است.
در برداشت دوم، با توجه به اينكه واقفان (سيدركن الدين و سيد شمس الدين)، يكي از موارد ده گانه موقوفات را «وقف بر بردگان آزادشده خودشان» قرار داده اند و بيشتر بردگان از مغولان بوده اند، ضمن ارايه نمونه منحصر به فرد نوع وقف، ثابت مي شود كه جامع الخيرات تنها منبعي است كه در آن از برده بودن نژاد مغول در دوره حاكميت آنان سخن به ميان مي آيد. همچنين، شناسايي اين گروه و علت برده شدن آنان بازگو مي شود.
در برداشت سوم، نگارنده قصد دارد اغراض و مقاصد واقفان را در زمينه ساخت رباط در اماكن مختلف و تعيين موقوفات براي آنها، كه مورد ديگر وقف است، شناسايي كند. با توجه به محل ايجاد رباط هاي مذكور و اهميت راهداري در دوره ايلخانان و توسعه تجارت، در پي آنيم كه هدف واقفان را كه ايجاد شبكه راه جديد بين يزد و آذربايجان بوده است تا كالاهاي يزد به مركز حكومت ايلخانان برسد، بررسي كنيم.