بانک مقالات تاریخ

کتاب تاريخ جهان آرا که گاه با نام هاي ديگر چون کتاب جهانگشا، جهانگشاي مروزي، جهانگشاي فتحعلي شاهي، جهان آراي تاريخ شاهنشاهي و جز اينها، در فهرست هاي گوناگون آمده، هنوز هم به حليه طبع آراسته نشده است. مولف اين کتاب، محمدصادق وقايع نگار مروزي، داروغه دفترخانه همايون در دوره فتحعلي شاه قاجار است. وي در حدود سال هاي 1185 - 80 11 ق. در مرو به دنيا آمده و پس از پايان تحصيلات مقدماتي در موطن خود، در پي حملات بيکي جان منغيطي ازبک ــ امير بخارا ــ به مرو و حوالي آن و کشته شدن بيرامعلي خان قاجار ــ حاکم آن ديار ــ و ويران کردن شهر و از دست دادن پدر و برادر، براي ادامه تحصيل، چندي به مشهد و از آنجا به کربلا و نجف رفته است.
محمدصادق مروزي در بازگشت، مدتي در قم و کاشان، در محضر استاد سليمان صباحي ــ شاعر و اديب مکتب جديد اصفهان ــ به آموختن ادبيات و شعر و شاعري، روزگار گذرانده و پس از درگذشت استاد در سال هاي 8- 1206 قمري، اندک اندک به فکر اقامت در تهران افتاده است. با کمک فتحعلي خان صبا (ملک الشعراي دربار) که از دوستان کاشاني او در دوره تحصيل در محضر صباحي بود و محمدحسين خان مروي (فخرالدوله - انيس بارگاه سلطاني) فرزند بيرامعلي خان (حاکم مقتول مرو)، که هر دو در بساط سلطنت منزلت خاصي داشتند، در زمره منشيان ديوان درآمد و در سال 1215 قمري (در سن سي يا سي و پنج سالگي) به مقام وقايع نگاري منصوب شد. در آن زمان، با آنکه وقايع نگاران و تاريخ نويسان ديگري نيز در دربار حضور داشتند، مروزي به معناي خاص به «وقايع نگار» ملقب شد و به قول خودش، «پس از رنج بي شمار، از سعادت بخت به شرف آستان بوسي خاقان گيتي ستان مستعد گرديد و مورد التفات بيکرانه خاقاني شد».

 نسخه قابل چاپ