بانک مقالات تاریخ

حمله اعراب مسلمان به ايران، رخدادي سترگ و عميقا اثرگذار بوده است. اين حادثه مهم، نظام پادشاهي موروثي کهن و جامعه طبقاتي مبتني بر اشرافيت خانداني ايران را برچيد و فصلي نوين در تاريخ ايران گشود. روند تدريجي استيلاي اعراب مسلمان بر ايران و آميزش آنان با ايرانيان، دگرگوني عميقي در تغيير کيش آنان و ساختار اجتماعي ايران پديد آورد. آموزه هاي والا و انسان دوستانه اسلام سبب شد بسياري از ايرانيان به دين جديد روي آورند. با وجود اين، رفتار غيراسلامي و ظالمانه حاکمان اموي، عباسي و اشراف عرب با نومسلمانان و غيرمسلمانان ايراني و اتخاذ سياست تبعيض عرب بر غيرعرب، موجب شد جامعه ايراني در عين توجه به آموزه هاي اسلام و با علم به اينکه توان هماوردي نظامي با اعراب حاکم را ندارد، به ناچار راهبرد مقابله فکري و فرهنگي را براي غلبه بر قوم حاکم يا تعديل سلوک غيراسلامي و انساني آنان برگزيند. حاصل اين مبارزه طولاني که به طور جدي و مستمر با روي کارآمدن امويان آغاز شده بود، بازيابي هويت قومي بود که مهم ترين نمود آن، در احياي زبان و ادب فارسي و نيز کسب استقلال سياسي از قرن سوم هجري به بعد آشکار شد. اين مقاله در پي تبيين اين مساله است که راهبرد جامعه ايراني در برابر پديده سلطه اعراب بر ايران چه بود و چه عناصر و عواملي در نيل به آن تاثير داشت.

 نسخه قابل چاپ