بانک مقالات تاریخ

مفاهيم متفاوتي كه از خدا در طول تاريخ در ذهن انسان ها پديد آمده است، بيشتر برخاسته از صفات خداوند است كه به وجهي بيانگر ذات سرمدي اوست. يكي از عجيب ترين نسبت ها كه به خداوند داده شده است نسبت جسمانيت است. همه كساني كه اين نسبت را به خدا داده اند انگيزه واحد و يكساني نداشته اند و علاوه بر آن عمق باورشان درباره خداوند نيز يكسان نبوده است.
در اين مقاله نخست تاريخچه اي از پيدايش مفهوم خدا و صورت هاي گوناگون آن به تصوير كشيده شده است، به گونه اي كه ضمنا تحوّل مثبت در معرفت انسان از خدا را نيز ترسيم مي‌كند. سپس به بررسي اين تصوير خاص از خدا در نزد مسلمانان مي پردازد تا نشان دهد كه با وجود باورهايي اين چنين در ميان ايشان- كه جريان هايي در حاشيه تلقي مي شوند-در ميان انديشمندان بنام و بزرگ مسلمان هيچگاه حتي گمان چنين انديشه اي هم به خدا نرفته است.
امّا صرف نظر از انگيزه هاي جاهلانه، انتساب صفت "بعد" به خدا- كه ترجمان ديگري از جسمانيت است - ازناحيه متفكر بزرگ غرب ، يعني اسپينوزا، از آن جهت موجب تعجب است كه شأن و مرتبت وي مجال مقايسه ديدگاه او با تصاوير عاميانه و جاهلانه از خدا نمي دهد. و لذا با نگاهي از سر تعمق، بخش ديگر اين مقاله به بررسي تصوير وي از خدا، انگيزه او و سرانجام نقد نظر وي در اين خصوص اختصاص داده شده است.