بانک مقالات تاریخ

مغولان سي سال پس از تشكيل حكومت ايلخانان در ايران با بحران اقتصادي رو به رو شدند. كارگزاران حكومتي براي رهايي از اين بحران از مردم خواستند تا سكه هاي زر و سيم خود را كه وسيله داد و ستد بود، به عوامل حكومتي تحويل دهند و به جاي آنها "چاو" - پول كاغذي- دريافت دارند. اين تحقيق بر آن است تا علل اصلي پيدايش بحران اقتصادي را در زمان گيخاتو (690-694 هجري) جست و جو كند. برخي از صاحب نظران معتقدند كه نحوه عملكرد گيخاتو و اسراف و تبذير و بذل و بخشش هاي بي اندازه او و همچنين مرگ و مير احشام بر اثر بروز يكباره سرماي شديد موجب چنين بحراني گرديد. اين مقاله ضمن اينكه عوامل را به كلّي مردود نمي داند، بر اين باور است كه انتشار "چاو" و مقاومت مردم شهر تبريز در برابر آن به گونه اي كه عاقب حكومت ايلخاني را وادار به عقب نشيني كرد، از ريشه هاي عميق سياسي و اجتماعي اين بحران حكايت دارد. "چاو" نمادي است كه با بررسي ريشه هاي تاريخي آن مي توان به چالش هاي متعدد مناسبات اجتماعي، سياسي، اقتصادي و ديني و فرهنگي مغولان و مردم از بدو تهاجم آنها به ايران پي برد. اتخاذ راهبردهاي غير عقلاني و ناسنجيده در سياست ديني و فرهنگ از سوي ايلخانان نخستين، به عنوان اصلي ترين عامل در بروز بحران مشروعيت حكومتي و در پي آن بروز بحران اقتصادي نقش داشته است.