بانک مقالات تاریخ

پاسخ به:بانک مقالات تاریخ
چهارشنبه 6 اردیبهشت 1391  5:44 PM

: تاريخ و تمدن اسلامي پاييز و زمستان 1388; 5(10):35-56.

تعامل حيات فکري و سياسي در دوره امويان

تركمني آذر پروين*

* پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي

انديشمندان در طول تاريخ، نقش موثري در حيات سياسي جوامع داشته اند. به همين جهت حکومتگران با آگاهي از نقش و جايگاه مهم آنان، براي سهولت سلطه بر جامعه و کسب مقبوليت و مشروعيت، تعامل با انديشمندان و همراه ساختن حيات فکري جامعه را با حکومت ضروري مي دانسته اند؛ اما اين تعامل دوجانبه هميشه به سود طبقه حاکم نبوده، بلکه گاهي تفکر گروهي از انديشمندان در مقابله با حکومتگران، موجب تضعيف يا حتي سقوط آنان گرديده است. مقاله حاضر، تعامل حکومتگران اموي و انديشمندان جامعه را بررسي مي کند و چگونگي شکل گيري، هدف و تاثير گذاري هر يک از گروه هاي فکري مانند اهل حديث، مرجئه، جبريون و قدريه را در دوره امويان تبيين مي نمايد و مدلل مي سازد که انديشمندان جامعه اسلامي درتعامل با خلفاي اموي يکسان عمل نکرده اند. چنان که گروهي از انديشمندان در خدمت خلفاي اموي قرار گرفته و به ابزاري براي توجيه حکومت آنان تبديل شدند، و در مقابل، گروهي ديگر به نقد خلفا و خلافت اموي پرداختند و منشا تغيير و تحولاتي در جامعه اسلامي گرديدند.

كليد واژه: امويان، اهل حديث، مرجئه، جبريون، قدريان

نسخه قابل چاپ