بانک مقالات تاریخ

محور بنيادين اين پژوهش بر يافته هايي استوار است كه از پاسخ به پرسشهاي زير به دست آمده اند: 1- شورش قلندر در اثر چه زمينه‌ها و عواملي پديد آمد و در پي چه اهدافي بود؟ 2- ماهيت فكري و اجتماعي اين شورش و فرآيند تحولات آن چگونه بوده است؟ 3- سرنوشت اين شورش چگونه رقم خورد و چرا؟ و 4- چه پيامد هايي را در پي داشت؟
اين شورش كه در دوره زمامداري شاه محمد خدا بنده صفوي (995-985 ه.ق) در ولايت كوه گيلويه رخ داد و چندين سال مايه اشتغال دولت وي بود، با بهره جستن از زمينه هاي اجتماعي - اقتصادي و بحران سياسي گريبانگير دولت صفويه و نيز برخي آموزه هاي مذهبي، توانست توده وسيعي از مردم تاجيك (غيرتركمان) آن ناحيه را كه از حاكميت قزلباشان افشاري و از ستم پذيري و حاشيه نشيني در نظام اقتصادي موجود ناراضي بودند، به گرد خويش فراهم آورد و با وعده كشورستاني و جهانگيري و برپايي سلطنتي ديگر، با دعوي اسماعيل ميرزايي و بر كشاندن هواخواهان به مناصب و مدارج عالي توام با بهبودي وضعيت معيشتي، احساسات آنها را عليه دولت مركزي و عاملان آن در منطقه بسيج نمايد. با اينكه اين شورش به نوبه خود به خيزش اجتماعي گسترده و مخاطره آميزي تبديل شد و از كانون ظهور خود فراتر رفت و مناطق همجوار را نيز در بر گرفت، ليكن سرانجام به دست دولتيان سركوب شد و نتوانست تغيير بنياديني در وضعيت موجود و حيات دولت صفوي پديد آورد.
در اين مقاله، علل بروز شورش قلندر در كوه گيلويه و عوامل موقعيت ساز وي، ماهيت فكري و اجتماعي شورش و فرآيند تحولات آن، دلايل پيوستن مردم به قلندر و سرانجام عوامل ناكامي و پيامدهاي شورش بررسي و تحليل شده است. اين پژوهش از نوع پژوهش تاريخي و به روش كتابخانه اي است و داده هاي تاريخي با استناد به منابع اصلي به شيوه فيش نگاري گردآوري شده است. سپس با ارزيابي و تجزيه و تحليل اطلاعات گردآوري شده، به سازماندهي و استنتاج از آن پرداخته شده است.

 نسخه قابل چاپ