بانک مقالات تاریخ

پاسخ به:بانک مقالات تاریخ
شنبه 2 اردیبهشت 1391  9:25 AM

7 : پژوهش هاي تاريخي (مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني اصفهان) بهار 1389; 46 (دوره جديد)(1 (پياپي 5)):107-124.

تعاملات مير عبداللطيف شوشتري با حکومت انگليسي هندوستان (بحثي در نخستين روياروييهاي ايرانيان با غرب استعمارگر)

مرادي مسعود*

* دانشگاه سيستان و بلوچستان

به هنگام فروپاشي نظام سياسي- اجتماعي صفويان، خاندانهاي متعددي از ايرانيان به هند گريختند. بسياري از آنان وارد امور مربوط به کمپاني هند شرقي انگليس شدند و برخي مستقيما در مصدر امور مربوط به حکومتهاي وابسته به انگلستان در هند قرار گرفتند و خدمات آنان به عنوان نيروي غير انگليسي و غير بومي و عمدتا به عنوان نيروي مسلمان بسيار موثر واقع گرديد. مير عبداللطيف شوشتري، نوه سيد نعمت الله جزايري، روحاني برجسته عصر صفوي، از خاندان سادات نوري شوشتر-  که بيش از بيست سال در ايران به آموختن علوم ديني همت گماشته بود- در دوران پر از آشوب و هرج و مرج ايران بعد از صفويه، ناگهان سر از هند در آورد. اگرچه او قريب شش سال در شهرهاي بوشهر، بصره و بغداد امور تجاري برادرش را به عهده داشت، اما در هند مدتي بي آنکه ذکر کند، به تجارت پرداخت. سپس مشاوره و گاهي خدمت انگليسي ها را عهده دار بود. او از همکاري تني چند از برادران، پسر عموها و ساير ايرانيان با انگليسي ها ياد کرده و حتي از برخي ايرانيان که عليه انگلستان با تيپوسلطان همراهي کردند، سخن به ميان مي آورد. اين همکاري و تعامل از اولين برخوردهاي ايرانيان با انگليسي ها در دوران سالهاي آغازين استعمار بوده است. دکتر حايري آنان را نسبت به اهداف استعماري انگلستان ناآگاه دانسته، تنها آشنايي آنان به جنبه هاي کارشناسي را بيان مي کند. اين پژوهش بنا دارد از آگاهي آنان، بويژه مير عبداللطيف، نسبت به مسايل استعمار پاسخ ديگرگونه اي ارايه نمايد.

كليد واژه: مير عبداللطيف، انگلستان، هند، استعمار، نوگرايي

نسخه قابل چاپ