بانک مقالات تاریخ

پاسخ به:بانک مقالات تاریخ
شنبه 2 اردیبهشت 1391  9:24 AM

3 : پژوهش هاي تاريخي (مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني اصفهان) بهار 1389; 46 (دوره جديد)(1 (پياپي 5)):31-45.

شورش محمدخان بلوچ در سالهاي 1142 ه. ق. تا 1146 ه. ق.: علل و پيامدها

حاجيان پور حميد,كامراني مقدم علي*

* دانشگاه آزاد اسلامي، واحد بهبهان

اين پژوهش در پي يافته هايي براي اين پرسش هاست كه اولا شورش محمدخان بلوچ، از نخبگان سياسي و نظامي دوران پاياني صفويه، كه از حمايت قومي بلوچ ها و مساعدت سني مذهبان جنوب ايران برخوردار شد، از چه عواملي نشات مي گرفت و اهداف آن چه بود؟ ثانيا اين شورش چه سرنوشتي پيدا كرد و چرا؟ و ثالثا پيامدهاي آن چه بود؟ اين شورش كه از سنخ كشمكشهاي نخبگان سياسي و مذهبي بر سر قدرت سياسي و هويت طلبي مذهبي تسنن گرايانه بود، در فاصله سالهاي 1042 ه. ق. تا 1146 ه. ق. در دوره بعد از سقوط اصفهان به دست افاغنه و در زمان كوششهاي نادر (طهماسب قلي) براي اخراج افغانان، به وقوع پيوست. محمدخان بلوچ ابتدا به افغانان پيوست و از جانب آنان به سفارت عثماني گسيل شد. پس بعد از بازگشت به ايران و سقوط افغان ها، از فرماندهان سپاه نادر (طهماسب قلي)، و اندكي بعد از جانب وي حكومت كهگيلويه و بهبهان يافت. شكست اوليه نادر در جنگ با عثماني؛ و نارضايتي عمومي از فشار محصلان مالياتي نادر؛ و همراهي مردم سني مذهب جنوب ايران؛ و بويژه برخورداري از پشتوانه قوميتي بلوچ ها، زمينه را براي شورش قدرت طلبانه محمدخان بلوچ فراهم ساخت. نكته اين است كه دامنه اين شورش ايالتهاي كهگيلويه، فارس و مناطق بلوچ نشين را در بر گرفت و مشكلات مذهبي در مناطق سني نشين، و پيامدهاي قوميتي در بخش هاي بلوچ نشين را به دنبال داشت. اين مقاله، شورش محمدخان بلوچ را در آستانه تغيير سلسله از صفويه به افشاريه، از بعد عوامل موثر در پيدايش اين شورش و پيامدهاي آن براي تحولات مذهبي و سياسي دوران پاياني صفويه، تجزيه و تحليل مي کند.

كليد واژه: محمدخان بلوچ، كهگيلويه، صفويه، نادر، لار،تسنن، طهماسب قلي خان جلاير

نسخه قابل چاپ