بانک مقالات تاریخ

هم زمان با تشکيل دولت شيعي مذهب صفوي در آغاز قرن دهم هجري، اوزبکان دشت قبچاق نيز صفحات شمالي قلمرو تيموريان در ماوراءالنهر و خوارزم را تصرف کرده، در هر دو منطقه، به ترتيب دو خاندان شيباني و عربشاهي زمام امور را در دست گرفتند. در ابتداي امر، علاوه بر اختلاف مذهبي، ادعاي مالکيت اوزبکان نسبت به خراسان، عامل اصلي تصادم و درگيري آن ها با صفويان شد. اگر چه خاندان شيباني اين روابط خصمانه را تا زمان انقراض خود، ادامه دادند ولي خاندان عربشاهي در مناسبات خود با صفويه به گونه اي ديگر عمل کردند. اساس مناسبات عربشاهيان با صفويه، مبتني بر نوعي تناقض بود. خوانين عربشاهي ضمن تعرض به مرزهاي قلمرو صفوي، قتل، غارت، اسارت شيعيان ايراني و فروش آن ها به عنوان برده، با دولت صفويه روابط دوستانه و صلح طلبانه مبتني بر وفاق و همگرايي نيز داشتند که در آن علاوه بر ابراز دوستي و تبادل سفير، به ارسال گروگان به دربار پرداخته و خود را تحت حمايت شاه صفوي در آوردند.
اين مقاله در پي آن است که ضمن شناسايي تحولات دروني خوارزم در دوره حاکميت عربشاهيان، روابط فيمابين خوانين عربشاهي با دولت صفوي را، با تاکيد بر عوامل اثرگذار بر آن تبيين کند.

 نسخه قابل چاپ