بانک مقالات تاریخ

يکي از مهم‌ ترين عوامل عقب ماندگي ايران عصر قاجار از دولت ‌هاي اروپايي را بايد کمبود جمعيت و خالي بودن بخش اعظم اين کشور از جمعيت دانست که دليل عمده آن وجود بيماري ‌هاي همه ‌گير مانند طاعون و وبا بود. شيوع آنها بيشتر به واسطه عدم کنترل به موقع به وسيله تدابيري از جمله ايجاد قرنطينه بود. قرنطينه به عنوان يكي از راه‌ هاي جلوگيري از شيوع بيماري همواره از قديم مورد توجه تمامي كشور‌هاي پيشرفته بوده است. در ايران هم از گذشته با قرنطينه آشنا بوده ‌اند؛ ولي هيچ‌ گاه اصول آن به صورت علمي، موثر و كارآمد اجرا نشده بود که دلايل مختلفي داشت. در اين ميان، دو کشور روسيه و انگليس به دلايل گوناگون مايل به ايجاد قرنطينه در مرزهاي ايران، به خصوص در بنادر خليج فارس، بودند. حجم فراوان مبادلات تجاري بين ايران و انگليس و هم ‌مرزي ايران با كشور هندوستان، كه مهم ‌ترين کانون اقتصادي بريتانيا در آن زمان بود، از جمله دلايل علاقه اين كشور به ايجاد قرنطينه و جلوگيري از شيوع بيماري ‌هاي همه‌ گير در بنادر جنوبي ايران بود. روسيه نيز علاقه ‌مند بود که در مرزهاي خراسان و هندوستان با ايجاد قرنطينه بر اوضاع کنترل داشته باشد.
در اين مقاله سعي بر اين است كه ضمن تعريف قرنطينه، به صورت گذرا به تاريخچه و لزوم ايجاد آن در ايران پرداخته شود و سپس با تكيه بر اسناد و منابع، مشكلاتي كه بر سر راه اجراي آن وجود داشت بررسي گردد. در قسمت پاياني اين نوشتار، اقدامات ايران و انگليس در راستاي ايجاد قرنطينه در بنادر جنوبي ايران بررسي خواهد شد.

 نسخه قابل چاپ