بانک مقالات حقوق

پاسخ به:بانک مقالات حقوق
چهارشنبه 20 اردیبهشت 1391  4:25 PM

6 : مدرس علوم انساني زمستان 1380; 5(4 (پياپي 21)):105-124.

نگرش فقهي - اصولي به جرم و مجازات

موسوي ركني سيدعلي اصغر*

* دانشگاه قم

در اين مقاله، ديدگاه علماي علم اصول نسبت به چگونگي اثبات جرم و اجراي مجازات در فقه و شريعت مطرح شده است. در روشهاي تحقيقي متداول، اين گونه موضوعات را در مباحث فقهي- جزايي جستجو مي كنند و نسبت به بررسي بعد اصولي قضيه اهتمام كمتري دارند؛ اما در اين مقاله به طور فشرده با تقسيم بحث به دو بخش ‹ شرايط تكليف› و ‹ دفع تكليف و مجازات› ديدگاه شارع در مورد مجرم واقعي و چگونگي اجزا يا اسقاط مجازات مطرح گرديده است. بخش نخست، گوياي دقت نظر علم اصول به عنوان پشتوانه تفريك فقيه در شناخت مجرم واقعي است؛ چراكه پيش فرض تحقق عنوان مجرم، شمول خطاب شرع و قوانين الهي نسبت به وي مي باشد و اين مهم در سايه بحث شرايط تكليف تحقق مي پذيرد. در بخش دوم نيز به بحث از توجه خاص شارع به حقوق مجرم پرداخته ايم و با لحاظ شرايط خاصي كه براي عاصي با مجرم پديد مي آيد، مسأله تخفيف يا رفع مجازات از او مطرح شده است؛ يعني همان مسأله مهمي كه تحت عنوان كلي ‹برائت› قرار مي گيرد و ظرافت قضيه در اين است كه حقوق تضييع شده بزه ديدگان نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. ناگفته ها پيداست كه گنجايش مختصر مقاله، مجال بهره بري از تمامي مباحث فقهي- اصولي در اين زمينه را ندارد و تنها به بخشهايي از آن بسنده شده است.

كليد واژه:

نسخه قابل چاپ