بانک مقالات حقوق

بدون شك رويه قضايي، فارغ از آنكه كشوري تابع نظام «حقوق نوشته» يا «حقوق عرفي» باشد، واجد نقش با اهميتي در توسعه «حقوق محيط زيست» است. در ميان كشورهاي در حال توسعه، هند نمونه خوبي است كه قوه قضاييه‌اش استفاده شايان توجهي از اصول قانون اساسي، قوانين محيط زيست و احكام مسئوليت مدني، در حفاظت از محيط زيست به عمل آورده تا آنجا كه مي‌توان گفت يك حقوق جديد محيط زيست را در آن كشور بنا ساخته است. اما در مقايسه، متاسفانه سابقه قضايي ايران، حاوي تصميمات مهمي در اين باره نيست، علي رغم آنكه قوه قضاييه اين كشور از ساز و كار قانوني و شرعي مناسبي در اين باره، برخوردار است.دادگاههاي عالي هند، قاطعانه اعلام كرده اند كه حق حيات بشر، مصرح در اصل 21 قانون اساسي، محدود به زنده بودن حيواني نيست، بلكه شامل حق انسان به زندگي در وضعيتي شرافتمندانه است كه استحقاق آن را دارد و از اين رو، برخورداري از محيط زيست سالم در قلمرو حقوق بنيادين بشر قرار دارد.نكته مهم آنكه بيشترين دعاوي مربوط به تخريب محيط زيست از طريق "دادخواهي به نفع عموم" به دادگستري كشور هند راه پيدا كرده و از اين طريق، دادگاههاي عالي آن كشور قادر شده اند جريان تخريب و آلودن محيط زيست توسط موسسات دولتي و خصوصي را تا حد قابل توجهي كنترل كنند و آنجا كه لازم است به قوه مجريه در انجام صحيح وظايف قانوني خود در حفاظت از محيط زيست اخطار دهند.در پايان مقاله حاضر، پيشنهادهايي براي حفاظت و بهبود محيط زيست و نيز تقويت نقش قوه قضاييه ايران در اين باره، ارائه شده است.