بانک مقالات جغرافیا

مناطق فعال، قسمت هايي از پوسته زمين هستند كه در كواترنر پسين و به خصوص عهد حاضر داراي حركات زمين ساختي اند و در آينده نيز مستعد بروز خطر خواهند بود. اين مناطق را مي توان با شواهد و شاخص هاي ژئومورفولوژي تشخيص داد. بر همين اساس و با استفاده از شاخص نسبي فعاليت زمين ساختي (Iat) كه تركيبي از شاخص هاي انتگرال هيپسومتري، نسبت كشيدگي حوضه، تقارن آبراهه ها، نسبت عرض كف دره به ارتفاع آن و طول ـ گراديان رودخانه را شامل مي شود، به بررسي و شناخت وضعيت حوضه رودبار واقع در محدوده زاگرس مركزي اقدام شد. براي اين منظور، مدل رقومي ارتفاع از داده هاي توپوگرافي SRTM با دقت 90 متر براي كل منطقه تهيه شده و در محيط هاي نرم افزاري آرك مپ، آرك ويو و گلوبال مپر، ترسيم آبراهه ها، تقسيم بندي زيرحوضه ها، اندازه گيري شاخص ها، رقومي  كردن نقشه هاي زمين شناسي و تلفيق داده ها صورت گرفت. نتايج به دست آمده نشان مي دهند كه اين حوضه 2256 كيلومترمربعي را مي توان به 4 بخش ـ بسيار فعال، فعال، نيمه فعال و با فعاليت كم ـ تقسيم كرد. گسل هاي رورانده دهسور، وحدت آباد و زردكوه و همچنين گسل جوان زاگرس، چهار گسل مهمي هستند كه در بروز ناپايداري در اين حوضه نقش داشته اند. جابه جايي 500 متري كه در طي 40 تا 50 هزار سال گذشته در مسير سرشاخه هاي رودخانه هاي گشان و الوس صورت گرفته، حركت راستگردي را در قطعه اي از گسل جوان زاگرس كه بين دو قطعه دورود و اردل قرار گرفته است اثبات مي كند. در نتيجه اين حركت، يك سطح خرد شده و فرسايش پذير ايجاد شده كه رودخانه رودبار به سرعت در حال حفر آن است و سطح اساس منطقه را پايين مي برد. اين عمل به تجديد سيكل فرسايش منجر شده است. در زمان حاضر سد رودبار در قسمت خروجي اين حوضه و در مسير گسل جوان و فعال زاگرس در حال احداث است؛ بنابراين ممكن است اين سازه در معرض مخاطرات جدي قرار بگيرد.

 نسخه قابل چاپ