بانک مقالات جغرافیا

در بخش عظيمي از قاره آسيا، برنج تامين کننده بيش از 80 درصد کالري مصرفي مردم است. تامين نياز آبي برنج، به عنوان گياهي با ارزش غذايي و اقتصادي بالا، در بسياري از اراضي شاليزاري امري مهم تلقي مي شود. در اين مطالعه، تبخير و تعرق گياه برنج در قالب طرحي دو ساله، با کشت دو رقم خزر و طارم به دو روش مستقيم (لايسيمتر) و غيرمستقيم (فائو) در منطقه آمل در استان مازندران مورد بررسي قرار گرفت. در راستاي اندازه گيري هاي لايسيمتري و محاسبه هاي فوق، تبخير و تعرق گياه مرجع از اندازه گيري هاي روزانه تشت تبخير کلاس A و تعيين ضرايب اصلاحي تشت تبخير به دست آمد. ضرايب اصلاحي تشت تبخير از معادله هاي پژوهشگران مختلفي مانند کونيکا، آلن و پرويت، اشنايدر، اشنايدر اصلاح شده، اورنگ و کونيکا محاسبه شد. با بررسي نتايج لايسيمتري، تبخير و تعرق گياه برنج در سال اول کشت 578.5 ميلي متر و در سال دوم 481.6 ميلي متر حاصل شد. نتايج مطالعه نشان داد، استفاده از روش پنمن مانتيث فائو در محاسبه تبخير و تعرق گياه مرجع و اعمال ضريب گياهي تبخير و تعرق برنج در اين منطقه، 5- 4 درصد برآورد بيشتري نسبت به مقادير اندازه گيري لايسيمتري دارد. بر اساس نتايج به دست آمده، روش اشنايدر براي تعيين ضريب تشت توصيه مي شود. همچنين، استفاده از تشت تبخير در برآورد تبخير و تعرق گياه مرجع منطقه مورد مطالعه، مناسب است. مقايسه تبخير و تعرق برنج برآوردي، بر اساس داده هاي تشت تبخير و ضريب تشت اشنايدر و اعمال ضريب گياهي با مقادير تبخير و تعرق واقعي برنج نشان داد، مقادير برآوردي به طور ميانگين 1.5 درصد نسبت به مقادير واقعي کمتر است که مويد دقت مناسب مدل در برآورد تبخير و تعرق گياه برنج در منطقه مورد مطالعه است. در مجموع يافته هاي پژوهش نشان داد با به کارگيري روش هاي مناسب تخمين تبخير و تعرق گياه مرجع و اعمال ضريب گياهي، مي توان تبخير و تعرق گياه برنج را که براي مناطق مختلف کاربردي و مناسب است با دقت مطلوب محاسبه کرد.

 نسخه قابل چاپ