بانک مقالات جغرافیا

در فرايند کنوني برنامه ريزي و مديريت توسعه شهري، استفاده از راهبردهاي مشارکتي و رويکرد برنامه ريزي از پايين به بالا به تدريج مورد اجماع نظر برنامه ريزان قرار گرفته است. تحقق اين رويکرد، نيازمند تعريف نظام تقسيمات فضايي خردتري است که مي توان «محله» را به عنوان واحد پايه و محور برنامه ريزي مشارکتي در عرصه همگاني در شهرها قلمداد کرد. اين مقاله مي کوشد با توجه به برداشت هاي گوناگون از محله، مبتني بر ديدگاه هاي مختلف علمي و با تاکيد بر زمينه هاي حقوقي و تاريخي در شهرهاي ايران به اصول مشترک در تعريف محله دست يابد. مطالعه حاضر به لحاظ روش تحقيق بر اساس رويکرد کيفي، و تحليل اسناد مطالعه به دو شيوه «تحليل دروني» و «تحليل بروني» انجام شد. يافته هاي نظري خاص خود، به تعريف و کاربست آن پرداخته اند. دارابودن مرز و محدوده مشخص، حس همبستگي و روابط متقابل ميان ساکنان، هويت جمعي و اشتراکت اهداف، يکپارچگي فضا و فعاليت، خودکفايي نسبي و جمعيت متناسب از مضامين مشترک در تعريف محله بوده است. بر مبناي ويژگي ها و معيارهاي مورد انتظار، مفاهيم جمعيتي، زيرساختي، سياسي، حسي، اجتماعي و محيطي به عنوان اصول پايه در تعريف محله محسوب مي شود. مفهوم شناسي محله در شهرهاي ايران نشان مي دهد که در گذشته ويژگي ها و معيارهاي قومي، مذهبي، نژادي و نظاير اينها، و در زمان حاضر اصول رسمي و قراردادي در تعريف مفهوم و تعيين حدود محله نقش تعيين کننده اي دارند. در مجموع محدوده فضايي يکپارچه، وجود مرزهاي کالبدي مبتني بر درک ذهني و يا نشانه عيني، حس تعلق مکاني و همبستگي اجتماعي، امکان شناخت رو در رو و وجود تسهيلات و خدمات محلي از جمله نکاتي است که در مفهوم شناسي محله اهميت مي يابند.

 نسخه قابل چاپ