بانک مقالات جغرافیا

پاسخ به:بانک مقالات جغرافیا
چهارشنبه 6 اردیبهشت 1391  11:11 AM

2 : پژوهشهاي جغرافياي انساني (پژوهش هاي جغرافيايي) تابستان 1389; 42(72):17-30.

بررسي و رتبه بندي درجه توسعه يافتگي شهرستان هاي استان خراسان رضوي، با استفاده از تکنيک تاپسيس

زياري كرامت اله*,زنجيرچي سيدمحمود,سرخ كمال كبري

* دانشكده جغرافيا، دانشگاه تهران

با توجه به ضرورت توسعه يکپارچه ناحيه اي، تحليل وابستگي سکونتگاه هاي انساني در سطوح نواحي، اساس کار در هر برنامه ريزي محسوب مي شود. توزيع مطلوب جمعيت و توزيع روند توسعه اجتماعي – اقتصادي، هدف نهايي تحليل سيستم هاي ناحيه اي است. بنابراين کاهش محروميت و نابرابري به دليل داشتن تبعات اقتصادي و سياسي، امري مهم و درخور توجه به شمار مي رود. در واقع نيل به پيشرفت و توسعه فراگير در آينده مستلزم شناخت موقعيت مناطق و نواحي مختلف است. به کارگيري معيارها و روش هاي کمي به منظور سطح بندي سکونتگاه ها در سيستم فضايي مناطق از سويي منجر به شناخت ميزان نابرابري نقاط سکونتگاهي مي شود، و از سوي ديگر معياري است براي تلاش در زمينه کاهش و رفع نابرابري هاي موجود ميان آنها. اين مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تاپسيس که يکي از تکنيک هاي خانواده تصميم گيري چند معياره محسوب مي شود، به سطح بندي و تعيين ميزان نابرابري موجود ميان شهرستان هاي استان خراسان رضوي بپردازد. نتايج يافته هاي پژوهش حاکي از آن است که در سال 1385 شهر مشهد داراي رتبه نخست به لحاظ ميزان توسعه يافتگي بوده است. اين شهر به دليل مرکزيت اداري – سياسي به عنوان قطب رشد منطقه، امکانات، خدمات و نيروي انساني متخصص را از نواحي پيراموني به سمت خود جذب کرده و به اين ترتيب برتر و تفوق آن بر ساختار فضايي استان حفظ شده است. همچنين شهرستان مشهد رتبه 1 و شهرستان خليل آباد رتبه 19 را در بين 19 شهرستان استان خراسان رضوي کسب کرده و ضريب پراکندگي به دست آمده 0.3 بوده است، که خود بيانگر وجود تفاوت و شدت نابرابري در ميزان بهره مندي از مواهب توسعه است. از اين الگوي حاکم بر ساختار فضايي استان خراسان رضوي، تابع الگوي مرکز – پيراموني است که با در نظر داشتن آن، توجه به برنامه ريزي فضايي به منظور نيل به توسعه و پيشرفت متعادل منطقه اي، ضرورتي اجتناب ناپذير است.

كليد واژه: توسعه ناحيه اي، نابرابري ناحيه اي، سطح بندي سکونتگاه ها، تکنيک تاپسيس، خراسان رضوي

نسخه قابل چاپ