بانک مقالات جغرافیا

چاهک ها در ساليان اخير در اقتصاد روستايي شهرستان زهک اهميت ويژه اي يافته اند. حفر چاهک ها از جمله تکنيک هاي مردم اين منطقه در مقابله با خشکسالي و تنوع بخشي به محصولات کشاورزي است. شهرستان زهک به دليل موقعيت جغرافيايي آن در مقايسه با ديگر نقاط کشور داراي رطوبت و بارندگي بسيار کمي (60 ميلي متر در سال) است. فقدان سفره هاي آب زيرزميني (به جز جريانات زيرسطحي و زهاب کشاورزي) و نوسانات آب هيرمند، کشاورزان اين منطقه را همواره با مشکلات عديده اي روبه رو مي سازد. اما آنان در خشکسالي هاي اخير با حفر چاهک ها و به کارگيري الگو هاي کشت امروزين نه تنها بر مشکل کم آبي فائق آمده اند، بلکه توانسته اند به سطح درآمدزايي نيز برسند. اين مقاله ضمن بيان مباني نظري تنوع بخشي در فعاليت هاي اقتصاد روستايي، به بيان نقش چاهک ها در بخش هايي مانند: آبزي پروري، کشت گلخانه اي، دامپروري و مانند اينها مي پردازد. در مباني نظري به رويکرد متنوع سازي و تجربيات کشورهاي مختلف به عنوان راه کار مقابله با خشکسالي پرداخته شده و در نهايت مقايسه اي در زمينه تنوع محصولات کشاورزان و تغيير الگوي کشت منطقه ناشي از آب چاهک ها صورت گرفته است.
روش تحقيق در اين پژوهش ترکيبي از روش هاي توصيفي -تحليلي و موردي- ميداني است و نمونه گيري از طريق تکميل پرسشنامه و مصاحبه بوده است. همچنين براي تجزيه و تحليل داده ها از روش ها و تکنيک هاي آماري و تحليل همبستگي استفاده شده است. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، در مناطقي از شهرستان زهک که به آب تابستانه چاهک ها دسترسي دارند، تنوع محصولات کشاورزي و سطح نسبتا بالاي درآمد به چشم مي خورد و ساکنان آنها به آينده شغلي شان نيز اميد بيشتري دارند. اين در حالي است که روستاهايي که به آب چاهک ها کمتر دسترسي دارند، فقط به کشت گندم و جو اکتفا کرده اند. کشاورزاني که از چاهک ها استفاده مي کنند، در مقايسه با ديگران مشارکت هاي اقتصادي و اجتماعي بيشتري دارند و چاهک ها توانسته اند منابع آبي مطمئن براي فعاليت هاي اقتصادي فراهم سازند.

 نسخه قابل چاپ