بانک مقالات جغرافیا

نابرابري و ابعاد مختلف آن نشانه هاي مشخصي از توسعه ‎نيافتگي شمرده مي شود. تفاوت ها و نابرابري هاي منطقه اي و ناحيه اي تهديدي جدي براي کشورها به ‎شمار مي رود، زيرا زمينه هاي دست‎ يابي به وحدت و يکپارچگي ملي را دشوار مي‎ كند. براي فراهم كردن مبناي علمي و منطقي براي کاستن نابرابري ها، ارزيابي جامعي از وضعيت موجود توسعه نواحي با در نظر گرفتن شاخص هاي مختلف، بسيار ضروري است. پس از انجام اين ارزيابي، مي توان براي رو به ‎رو شدن با مشکلات مناطق محروم اقدام كرد. مطالعه حاضر به ارزيابي سطح توسعه ‎يافتگي شهرستان هاي ايران و تحليل نابرابري ميان آنها از نظر شاخص هاي مختلف توسعه پرداخته است. بدين ترتيب که پس از مطالعه و بررسي منابع موثق آماري مربوط به سال 1385، تعداد 54 شاخص توسعه تدوين شد؛ وزن شاخص ها با استفاده از روش فرايند تحليل سلسله ‎مراتبي (AHP) تعيين شد و در نهايت، ميزان توسعه ‎يافتگي شهرستان ها با بهره گيري از روش TOPSIS مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين، براي تبيين ميزان نابرابري در بخش هاي مختلف مورد مطالعه، ضريب پراکندگي مربوط به هر بخش محاسبه شد. نتايج پژوهش، نابرابري آشکاري را ميان سطح توسعه شهرستان ها نشان مي دهد. شهرستان هاي شميرانات، تهران و دماوند به‎ عنوان توسعه‎ يافته ترين شهرستان هاي کشور، به‎ همراه ساير شهرستان هاي توسعه ‎يافته بيشتر در بخش هاي مرکزي کشور واقع شده اند. در حالي که بيشتر شهرستان هاي توسعه‎ نيافته و محروم در مناطق حاشيه اي و مرزي قرار گرفته اند. تحليل ضريب پراکندگي نيز نشان مي دهد که بيشترين نابرابري شهرستان ها به‎ ترتيب مربوط به بخش هاي امکانات زيربنايي، کشاورزي و مسکن است. بنابراين، براي دست يافتن به يکپارچگي ملي، ارتقاي سطح توسعه اقتصادي - اجتماعي و پايداري سياسي، کاستن نابرابري هاي ناحيه اي امري ضروري و گريز ناپذير است.

 نسخه قابل چاپ