بانک مقالات علوم اجتماعی

جامعه شناسي همواره خود را مكلف به بررسي مسايل مختلف اجتماعي دانسته است. براين اساس تلاش بسياري از جامعه شناسان  آن بوده است تا مجموعه معضلات پيچيده، به هم پيوسته و چند لايه‌اي را كه تحت عنوان توسعه نايافتگي مورد اشاره قرار مي گيرند، از خلال تدوين سياست هاي دگرگوني اجتماعي متناسب برطرف نمايند. فرآورده ها و نتايج اين تلاش هم اكنون در قالب الگوهاي مختلف دگرگوني ساختاري و توسعه صورت بندي و مشخص گرديده اند. الگوهاي مزبور مي کوشند  تا از خلال پذيرش مفروضاتي خاص براي تحقق غايت مطلوب (توسعه) چارچوبي فراهم آورند كه در درون آن بتوان دگرگوني اجتماعي را به سوي هدف نهايي هدايت كرد. اما ناكامي هايي كه اين برنامه هايي تغيير اجتماعي با آنها مواجه بوده اند، لزوم بازانديشي در مفروضات بنيادين آن ها را ضروري ساخته است. مقاله حاضر ابتدا به تشريح برخي مفاهيم اساسي در اين رابطه مي‌ پردازد و سپس با استفاده از روش اسنادي به تشريح برخي علل موثر بر فرجام نامطلوب بسياري سياست هاي دگرگوني ساختاري معطوف به توسعه خواهد پرداخت. در اين راستا هم چنين به برخي از تجربيات عيني و ملموس در كشورهاي مختلف اشاره خواهد شد كه هر يك نمونه از تلاش هاي قرين موفقيت يا كوشش هاي منتهي به شكست را مشخص مي سازند. در نهايت، دشواري هاي تحقق اهداف توسعه گرايانه از يك سو و ناكامي ‌هاي متعدد در مسير تحقق توسعه از سوي ديگر، با تعبير بن بست در الگوهاي توسعه يا بحران در سياست هاي دگرگوني ساختاري توصيف شده اند. اين همه هم چنين مي تواند نشانگر وجود چالش هايي جدي نظري و يا بن‌بست هاي تئوريك درباره نقش كارگزاري هاي اصلي در سياست هايي دگرگوني ساختاري هم چون دولت باشد و لزوم بازانديشي در اين باره را بازگو نمايد.

 نسخه قابل چاپ