بانک مقالات علوم اجتماعی

به زعم بسياري از آنان که نقش دين در جامعه امروز دغدغه پژوهشي آن هاست، عرفي شدن فرآيندي عام است که دير يا زود همه جوامع را دربر مي گيرد. با وجود اين، در حوزه جامعه شناسي دين و آن جا که نظريه هاي عرفي شدن تکوين يافته، به ويژه به دليل رخدادهاي دهه پاياني قرن بيستم و سال هاي ابتدايي قرن بيست و يکم، شواهد تجربي و نظريه هاي متضاد با تلقي عام از فرآيند عرفي شدن بيشتر شده است. در ايران نيز که داراي ساختار اجتماعي در هم تنيده با دين است، اين بحث همواره اهميت اساسي داشته است. اما تنها در سال هاي اخير بوده که اين بحث ها قالب مشخص و دانشگاهي بيشتري يافته است. با اين حال، هنوز غالب مباحث عرفي شدن در ايران در سطح نظري باقي مانده است. اين مقاله تلاشي است در جهت بررسي نشانه هاي تجربي عرفي شدن، که به خصوص مي تواند در مطالعه تجربي اين فرآيند در ايران و بررسي صدق يا کذب نظريه هاي موجود در آن، مورد استفاده قرار گيرد. پس از طرح مباحث اوليه و تعاريف مرتبط، به انواع نظريه هاي عرفي شدن و سطوح اين فرآيند پرداخته شده است. در نهايت، در پرتو مباحث پيشين، نشانه هاي عيني براي مطالعه و سنجش تجربي عرفي شدن در ايران مورد بحث قرار گرفته است. بر اساس نتايج به دست آمده، نشانه هاي عرفي شدن در دو سطح نمودهاي فردي و اجتماعي شناسايي شده است. به اين ترتيب، مطالعه تجربي اين فرآيند در ايران نيز با جستجوي حضور و غياب و شدت و ضعف اين نشانه ها ممکن خواهد بود.

 نسخه قابل چاپ