بانک مقالات علوم اجتماعی

در بيست و هفت سال گذشته در بررسي انقلاب اسلامي از ميان سه نوع تبيين «علي»، «فرآيندي» و «پيامدي» از انقلاب ها، بيش از همه به تبيين هاي علي و ساختاري (يا نوع اول) توجه نشان داده شده است. هدف اصلي اين مقاله، شناخت انقلاب اسلامي از طريق توضيح فرآيند فعال و زنده شكل گيري بسيج انقلابي مردم ايران (يا تبيين نوع دوم) است. نگارنده كوشش كرده از منظر سرمشق انتخاب عقلاني و نظريه بسيج منابع توضيح دهد كه چگونه «قدرت اجتماعي» ناشي از بسيج مردمي در جامعه ايران بر «قدرت سياسي» حكومت پهلوي پيروز شد. توجه به جريان زنده رخدادها و فرصت هاي گوناگون، خلاقيت و جسارت هاي انقلابيون؛ اعتقادات مذهبي مردم وقتي كه جهت سياسي پيدا مي كند، رهبري مردمي، ناتواني نخبگان حكومتي در مهار مخالفان، در فرآيند پيروزي انقلاب نشان مي دهد كه: اولا چرا پيروزي انقلاب ها پديده هاي نادري هستند و ثانيا چرا آشنايي با علل انقلاب به تنهايي توضيح دهنده چگونگي پيروزي انقلاب ها نيست.