بانک مقالات علوم اجتماعی

با توجه به دغدغه ها و نگراني هاي موجود در خصوص تنوع فرهنگي و قومي در جامعه ايران و پيامدهاي ناشي از آن، اين مقاله که براساس يک طرح پژوهشي ملي تنظيم شده است به بررسي رابطه و نسبت گرايش به هويت قومي و گرايش به هويت ملي در ميان اقوام ايراني پرداخته است. براساس چارچوب تحليلي انتخاب شده که نظريه کنش متقابل نمادين و مشخصات آراي ميد و بلومر مي باشد، فرض اصلي اين نوشتار آن است که هويت ايرانيان چندبعدي با ترکيبي است و ميان ابعاد يا منابع هويت بخش جامعه ايراني تناقض، تعارض و ناسازگاري وجود ندارد، بلکه هويت جمعي فرهنگي جامعه ايراني همزمان از چند منبع مختلف سرچشمه گرفته و به دليل خصلت تدريجي، تاريخي و استمراري بودن فرآيند تکوين هويت هاي مختلف، آن ها در شرايط سازگاري و انطباق با همديگر قرار دارند.
براي آزمون اين فرض محقق از روش تحقيق پيمايشي و ابزار پرسشنامه استفاده کرده است. واحد مشاهده فرد و واحد تحليل 6 گروه عمده قومي (ايراني) شامل کردها، بلوچ ها، آذري ها، عرب ها، ترکمن ها و لرها بوده است. جمعيت آماري شامل افراد 18 سال به بالا ساکن 9 شهر بزرگ قوم نشين کشور بوده و با روش نمونه گيري چند مرحله اي، موارد نمونه انتخاب شده اند.
نتايج حاکي از آن است که هويت قومي و هويت ملي هر دو در ميان اقوام ايراني، به طور توامان، قوت و برجستگي دارند و ميان آن ها رابطه تعارض آميز و قطبي وجود ندارد. همچنين مي توان گفت ميان ابعاد فرهنگي و اجتماعي هويت قومي و ابعاد فرهنگي (و تا حدودي اجتماعي) هويت ملي رابطه مثبت و قوي برقرار است اما ابعاد سياسي اين دو نوع هويت رابطه منفي با يکديگر دارند.

 نسخه قابل چاپ