بانک مقالات علوم اجتماعی

مقاله حاضر نتيجه کاري ميداني و اکتشافي در حدود دو دهه پيش است، که با پژوهش کتاب خانه اي آميخته و پرورده شده است. در قسمت نخست نوشته، کوشيده ايم تا نو بودن بافت اين نوع قالي در ايران را مورد بررسي قرار دهيم. با وجود محدوديت بسيار در منابع، به مدارک و اسنادي دست يافتيم که نشان مي دهد، حداقل، بافت اين نوع قالي از زمان سلجوقيان رواج داشته و اوج آن در عصر صفوي بوده است. و دنباله آن، چه به صورت قاليچه يا به صورت تابلو فرش، و تابلو فرش خط برجسته و غيره، در ملاير و قم و کاشان و اصفهان و به ويژه در تبريز تا به امروز ادامه يافته است.
برجسته بافي گل و باغ و ريحان در قاليچه هاي گل برجسته و وفور اين نقوش در صنايع و هنرهاي مختلف ايراني نويسنده را به رديابي تاريخي و ريشه يابي فرهنگي و سبب جويي اني گل خواهي و گل سازي و گل افشاني واداشته است. همچنين پس از معرفي قاليچه هاي نقش (گل) برجسته دره جوزان شيوه بافت، انواع رنگ ها و نام نقش ها و اندازه ها، و ذکردلايل فني و تاريخي گزينش اين نقش ها در اين نوع قاليچه، سعي کرده ايم معاني و رازو رمزهاي تاريخي و سرچشمه هاي فرهنگي آن ها را بکاويم.
گفتني است نگارنده در اين نوشته، افزون بر معرفي قاليچه هاي نقش برجسته دره جوزان، به مناسبت از برخي مراکز بافت و برخي کارهاي مشاهده شده و در دو دهه گذشته نيز اشاراتي کرده است، به اميد آن که تحقيات بيشتري درباره قاليچه هاي گل برجسته و تابلو فرش هاي نقش برجسته ايران به کمک موزه فرش ايران و سازمان ها و وزارت خانه هاي مربوط به آن به انجام رسد.

 نسخه قابل چاپ