بانک مقالات علوم اجتماعی

مفهوم و پديده رانت عموما به عنوان يک موضوع اقتصادي، مورد توجه اقتصاددانان قرار دارد و حداكثر در ادبيات مربوط به اقتصاد سياسي است كه به بررسي تاثير آن بر رابطه متقابل دولت و جامعه و اثرات مخرب آن بر اقتصاد داخلي و استقلال دولت از جامعه پرداخته مي ‌شود. اما هدف اصلي مقاله حاضر، ارايه تعريفي از مفهوم ترکيبي «رانت سياسي» و بررسي تاثيرات آن بر آرمان ‌هاي انقلاب اسلامي است. در واقع مساله اساسي اين است كه «انقلاب اسلامي از طريق اتخاذ چه سازوكارهايي قادر خواهد بود تاثيرات مخرب «رانت سياسي» در عرصه سياست كشور را كمرنگ ساخته و به تحقق آرمان ‌هاي اصيل خود کمک نمايد؟»
نگارنده با پذيرش اين مفروضات كه اولا پديده «رانت سياسي» در كنار ساير عوامل، يكي از پارامترهاي اصلي ناكامي نهضت ‌هاي اصلاح ‌طلبانه يكصد ساله گذشته ايران همچون «نهضت مشروطيت» و «نهضت ملي شدن نفت» بوده است و ثانيا در صورت عدم چاره انديشي درباره آن، اين پديده مي تواند يکي از عوامل موثر در ناکامي انقلاب اسلامي در دستيابي به آرمان ‌هايش محسوب شود، معتقد به اين فرضيه است كه «در صورت پيش‌ بيني يک رشته تمهيدات ضروري درازمدت و کوتاه مدت در عرصه ‌هاي نظام ارزشي حاکم، فرهنگ سياسي و ساختارهاي سياسي - حقوقي كشور، مي توان تا حدودي پديده شوم «رانت سياسي» را از عرصه سياسي كشور زدوده، يا کم اثر ساخته و از اين طريق، به تحقق آرمان‌ هاي انقلاب اسلامي ياري رساند.»
روش تحقيق در اين مقاله، تحليلي - تبييني و از طريق بررسي روندها بوده و با تکيه بر مواضع اعلامي رهبر و بنيان ‌گذار انقلاب اسلامي و همچنين عملکرد سي ساله جمهوري اسلامي، کوشش مي شود تا ضمن بررسي وجود يا فقدان پديده اي به نام رانت سياسي در جامعه ايران، به ارايه راه کارهايي براي مقابله با آن پرداخته شود.

 نسخه قابل چاپ