بانک مقالات علوم اجتماعی

طرح مساله: بهداشت و درمان نقش مهم و موثري را در زندگي اجتماعي- اقتصادي جامعه ايفاء مي كند. هدف مطالعه حاضر پاسخ گويي به اين سوال اساسي است كه آيا سياست هاي بودجه اي و برنامه اي دولت طي برنامه هاي توسعه اقتصادي- اجتماعي توانسته است در روند توسعه مناطق مختلف كشور از جنبه ارتقاي وضعيت بهداشت و درمان و چگونگي توزيع امكانات و تسهيلات مرتبط با آن، تغييرات موثري ايجاد نمايد؟ براي اين منظور سعي شده كه ابتدا درجه توسعه يافتگي استان هاي كشور بر حسب برخورداري از توزيع شاخص هاي مهم بهداشتي- درماني را اندازه گيري و پس از تعيين جايگاه واقعي استان همدان در اين زمينه، به مقايسه عملكرد برنامه اي دولت در ارتقاء وضعيت بهداشتي ـ درماني استان مورد نظر طي دو مقطع ابتدايي و انتهايي برنامه سوم توسعه ـ يعني سال هاي 1378 و 1383 ـ بپردازيم.
روش: مدل به كار گرفته شده در اين تحقيق به گونه اي است كه از روش تاكسونومي عددي براي همگن سازي و سنجش سطح توسعه يافتگي مناطق، از روش ضريب اختلاف ويليامسون براي مقايسه ضريب نسبي تغييرات و همچنين از روش تحليل عاملي براي كاهش عوامل و استخراج فاكتورهاي موثر بر عدم توازن منطقه اي استفاده شد. جهت سنجش درجه توسعه يافتگي و بررسي عوامل موثر بر آن، داده هاي اطلاعاتي مرتبط با 18 شاخص مهم بهداشت و درمان از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي، شبكه هاي بهداشت، سازمان مديريت و برنامه ريزي و مركز آمار ايران براي سالهاي 1383 و پس از آن جمع آوري شدند.
يافته ها: تجزيه و تحليل عاملي بر روي داده هاي استاني، از طريق استخراج پنج عامل اصلي و تاثير گذار نشان داد كه پنج مولفه اوليه به طور تجمعي، حدود 76 درصد از واريانس تفاوت هاي بين استاني از جنبه برخورداري از تسهيلات بهداشتي- درماني را تبيين مي كنند. اين عوامل اصلي و موثر در ايجاد تفاوت هاي شديد بين استاني به ترتيب عبارتند از وجود پزشك متخصص، مراكز بهداشتي ـ درماني شهري، مراكز بهداشتي ـ درماني روستايي، خانه هاي بهداشت و انشعابات فاضلاب شهري در استان ها.
نتايج: نتايج گوياي اين واقعيت است كه در دوره مورد بررسي (1383-1378)، اگر چه اتخاذ سياست هاي برنامه اي دولت در ارتباط با رشد و توسعه بخش بهداشت و درمان استان با نابرابري توزيع امكانات و تسهيلات همراه بوده، اما مقايسه ضريب اختلافات طي دوره مورد مطالعه ـ يعني ابتدا و انتهاي برنامه سوم توسعه ـ نشان مي دهد كه اين برنامه اثرات مثبت و معناداري بر روي توزيع متعادل تر شاخص هاي مهم بهداشتي ـ درماني در بين شهرستان هاي استان همدان داشته است.

 نسخه قابل چاپ