بانک مقالات زبان و ادبیات عربی

تابوها مقولات و مفاهيمي است که به واسطه حرمت عرفي يا اجتماعي و ديني از ذکر يا استفاده آن مي پرهيزند. اين حرمت و ناخوشايندي تابوها، انسان را به پردازش مفاهيم ناخوشايند، زشت، خشن و گستاخانه، در قالبي زيبا، خوشايند و پسنديده و دور از صراحت لهجه سوق داده است که از اين شيوه معناپردازي به حسن تعبير ياد شده است.
مقوله حسن تعبير از آغاز پژوهش هاي زباني و ادبي در کانون توجه علماي زبان و منتقدان مسلمان قرار گرفت، به گونه اي که بيشتر آنان به معرفي و نام گذاري و تحليل شيوه ها و انگيزه ها و گستره معنايي اين رفتار زباني پرداختند. قدما در زمينه نام گذاري اين شيوه معناپردازي، گاه برابر نهادهايي به کاربرده اند، مانند «التلطف»، و گاه از شيوه هاي ساخت حسن تعبير، مانند «الکنايه» براي نام گذاري آن بهره جسته اند. حوزه معنايي حسن تعبير در زبان عربي، امور جنسي، رخدادها و پديده هاي ناگوار همچون مرگ، بيماري است. رعايت ادب و شرم، کاستن از بار منفي تعابير صريح و تلطيف آن، بدبيني و ترس، نزاکت مداري، تفنن و نوجويي و تکريم وبزرگداشت، مهم ترين انگيزه هاي اين رفتار زباني را سامان مي دهند. اين نوشتار، به جايگاه مقوله «حسن تعبير» در نقد ادبي، به بازشناسي اين رفتار زباني و انگيزه هاي کاربرد و شيوه هاي ساخت آن مي پردازد و به فراخور مقام از ديدگاه هاي قدما نيز بهره خواهد جست.

 نسخه قابل چاپ