بانک مقالات زبان و ادبیات عربی

نحويان از همان آغاز پيدايش نحو، به تدوين قواعد زبان عربي كه قرآن به آن نازل گشته بود، همت گماشتند. آنان در اين راه، چند اصل را مورد توجه قرار دادند: 1) براي تدوين قواعد نحو، تنها به زبان قبايل فصيح و اصيل عرب و نيز راويان مورد وثوق استناد كردند 2) قواعد نحو را بر لغت «مطرد» و غالب در ميان عرب ها بنيان نهادند و هر چه غير آن را «شاذ» و نادر دانستند و تنها به ثبت آنها اكتفا نمودند و از نمونه هاي شاذ و نادر پيروي نكردند. 3) با استخراج قواعد زبان از كلام «مطرد» و غالب عرب هاي فصيح، كلام غير منقول را بر كلام منقول حمل كردند و از اين طريق، كلام منقول را قياسي براي نظاير و امثال آن نمونه ها قرار دادند. «ابوعلي فارسي» از بزرگان نحو در قرن چهارم، در خصوص سماع و قياس، بر اين قول بود که قواعد نحو را بايد تنها از لغت غالب در ميان عرب ها استنباط نمود و لغت شاذ را تنها مي توان به کار برد ولي از قياس بر آن بايد پرهيز نمود. او همچنين از استشهاد به حديث پيامبر (ص) ـ جز در چند مورد خاص ـ و نيز شعر شعراي «مولـد» اجتناب مي کرد. «ابوعلي» سماع، برتر و مهم تر از قياس مي شمرد و معتقد بود نبايد قياس را، هرچند درست باشد، بر سماع و لغت غالب، ترجيح داد.

 نسخه قابل چاپ