بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

هنرها از آنجا که خاستگاه مشترک انساني دارند، ذاتا يکسان و تنها در صورت متفاوت اند؛ بنابراين، مي توان چگونگي رسيدن به شيوه هاي بياني در يک رسانه هنري را با اندکي تغيير ظاهري براي رسانه اي ديگر مورد استفاده قرار داد. در اين مقاله، ضمن معرفي جناس به عنوان يکي از شيوه هاي بلاغي زبان، معادل هاي بصري آن در دنياي تصوير و به ويژه در انيميشن جست و جو شده است. جناس، هم نشيني دو کلمه است که در شکل يا تلفظ همسان و در معنا متفاوت باشند. از جناس معمولا در نظم و نثر به عنوان يک آرايه ادبي براي زيبايي و گاه طنزآميز کردن کلام استفاده مي شود. اما با توجه به نظريات مدرني که در باب جناس به ويژه از ديدگاه نشانه شناسي مطرح شده است، تعاريف سنتي جناس - که آن را به کلمات محدود مي کرد - جايگاهي ندارد. از اين ديدگاه، جناس را دو نشانه متشابهي مي دانند که بر دو دال متفاوت دلالت کند. بنابراين، دو نشانه تصويري متجانس که دو مفهوم متفاوت را نشان مي دهند نيز مي توانند گونه اي جناس بصري قلمداد شوند؛ مانند تصوير چهره انسان و ماه که هر دو گرد هستند. با جا به جايي تصوير و کلمه، مي توان براي انواع جناس هاي لفظي، که پيشتر تعريف شده اند، معادل هاي تصويري قابل بحثي در انيميشن عرضه کرد که خوانش آن همانند زبان وابسته به زمان است. اين مقاله بر آن است با مقايسه تطبيقي جناس در ادبيات و تصوير متحرک، تحليل روشمندتري از بازي هاي تصويري به دست دهد که معمولا به طور ذوقي و تصادفي در نگاه هنرمندان به وجود مي آيد.

 نسخه قابل چاپ