بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

اين مقاله سخن منثور صوفيانه را در دو گونه متقابل رده بندي مي کند: يکي سخن مغلوب و ديگري سخن متمکن. دو اصطلاح مغلوب و متمکن را برخي از صوفيان در آثارشان به کار برده اند. بنياد تفاوت هاي اين دو گروه از متن ها عبارت اند از: خاستگاه معرفتي، منبع آگاهي، محتواي متن و نقش و کارکرد زبان. متن هاي متمکن منطبق بر آگاهي گروهي و ايدئولوژيک و حاوي مفاهيم اجتماعي و عقايد گروه صوفيان اند، وضعيتي را سازمان دهي و تثبيت مي كنند و زبان در آن ها نقش تنظيم كنندگي دارد. دسته دوم متن هاي مغلوب اند که مولود تجربه هاي شخصي اند و جهان متني و تصويري تازه اي مي سازند. از لحاظ دلالي، متن مغلوب گشوده و تاويل پذير است و قطب استعاري زبان در آن غلبه دارد؛ اما متن متمکن در شمار متن هاي بسته است. مقاله در پايان، سير دگرديسي زبان نثرهاي صوفيانه را از جانب کلام متمکن به سوي کلام مغلوب بيان مي کند.

 نسخه قابل چاپ