بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

در آثار داستاني، بررسي موتيف و نشان دادن ارتباط آن با ساير عناصر داستان به تجزيه و تحليل دقيق تر و درک بهتر اجزاي داستان، به ويژه پيام هاي ضمني آن کمک مي کند. صادق هدايت از نويسندگاني است که گاه آگاهانه و گاه ناخودآگاه، در داستان هايش عناصري به کار برده است که در دايره موتيف قرار مي گيرند. موسيقي، نقاشي، تيرگي، سرما و سايه از عناصر تکرارشونده، و عرب ستيزي، غلبه و قدرت سرنوشت، بي اختياري آدمي و انزواطلبي از درون مايه هاي تکرارشونده در داستان هاي هدايت، و همه اين موارد در شمار موتيف هاي داستان هاي او هستند. اين عناصر و مفاهيم در داستان هاي هدايت به نحوي معنا دار تکرار شده اند و در اين تکرار گاه قصد هنري نويسنده و گاه دغدغه هاي فکري و عاطفي او در کار بوده است. موتيف هاي مفهومي (درون مايه اي)، دورنمايي از جهان بيني هدايت و ديدگاه خاص او به زندگي و انسان و همچنين ويژگي هاي شخصيتي و حساسيت هاي او را براي خواننده آشکار مي کند. علاوه بر بررسي موتيف هاي غالب در داستان ها، در اين مقاله نشان داده شده است که انواع موتيف ها مانند رنگ ها و ابزار و اشياي خاص يا بعضي رفتارها و حرکت هاي قهرمانان که در داستان مستقلي تکرار شده اند، کارکردهاي مهمي در داستان دارند و در انسجام اثر و تقويت پيرنگ و نيز شخصيت پردازي و فضاسازي هاي داستان موثر بوده اند.

 نسخه قابل چاپ