بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

در بسياري از انواع نثر دوره قاجار، نوعي رويکرد انتقادي ديده مي شود که سبب بروز دگرگوني هايي در انواع نثر اين دوره شده است. رگه هايي از اين رويکرد - که تفکري جهاني است - در نثرهاي اوايل دوره قاجار ديده مي شود، پس از آن به صورت پررنگ تر و قوي تري در انواع نثر اين دور ه به چشم مي خورد. اين سير به ويژه تا حوالي انقلاب مشروطه و اندکي پس از آن ادامه مي يابد، اما به ويژه در نثرهاي دوره بعد اندک اندک رنگ مي بازد. سير تحول بعضي از انواع نثر اين دوره، در منابع پيشين آمده است، پاره اي ديگر هم در اين مقاله بررسي شده و نتيجه اين مطالعات در کنار يکديگر قرار گرفته است. با محوريت رويکرد انتقادي، بعضي از انواع، تغييرات چشمگيري کرده اند، برخي متروک و بعضي به کلي دگرگون شده اند؛ به گونه اي که پيوند آن ها با صورت هاي پيشين کاملا گسسته شده است. در پاره اي از انواع، رگه هايي از اين تفکر راه يافته و بعضي از انواع هم تحت تاثير اين تفکر شکل گرفته، باليده و صورت هاي مستقلي يافته اند و پس از اين دوره نيز با تغييرات اندکي برجاي مانده اند. اين مساله نشان مي دهد رويکرد انتقادي، محور تطور انواع نثر در اين دوره است.

 نسخه قابل چاپ