بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

از سده هيجدهم به اين سو، زيبايي شناسي به عنوان يک علم، بر آن شد که راه علوم طبيعي را پيش گيرد و مانند علم فيزيک، شيمي يا زيست شناسي با روشهاي اين علوم عمل کند، ولي به زودي معلوم شد که زيبايي شناسي بر خلاف علوم طبيعي، تاثير عاطفي دارد و نمي توان آن را در آزمايشگاه، مانند پديده هاي بي جان يا جانداراني همچون خرگوش مورد آزمايش قرار داد.
در حال حاضر، زيبايي شناسي با آنکه علم جواني نيست به دليل دو مانعي که در مقابل آن قرار داشته، به حد کافي از نظام برخوردار نشده است. از يک طرف، زيبايي شناسي همانند روانشناسي، باحالات و عوالم دروني انساني، يعني ادراک و عاطفه، غم و شادي، زيبايي و اراده و غريزه سرو کار دارد و از طرف ديگر، مفهوم و احکام آن شديدا نسبي است؛ به اين معني که هر کس يا هر گروه مفاهيم زيباي شناسي را به خواست خود تعبير و ارزش گذاري مي کند و ما را به اصول يا الگوهاي سنجيده اي که فرايند هنرآفريني و هنرپذيري را هدايت و تسهيل کنند، نايل مي گرداند. با اين که زيبايي شناسان در مورد ملاکهاي زيبايي، همداستان نيستند، هر شيئي يا پديده اي را که در هنرپذير، احساس خوشايندي برانگيزد، اعم از اينکه زمينه اي طبيعي يا هنري داشته باشد، زيبا و برخوردار از زيبايي مي دانند.
هر چند نويسندگان و شاعران ايراني از زيبايي، بسيار سخن گفته اند، اما از اين مفهوم تعريف روشني به دست نداده اند، بلکه همواره خود را مجذوب و مسحور زيبايي يافته اند، نمونه هاي زيرين از اين واقعيت، حکايت مي کنند:
به چه مانند کنم در همه آفاق تو را                     هر چه در وهم من آيد تو از آن خوبتري
                                                        يا
آخر چه بلايي تو که در وهم نيايي                         بسيار بگفتيم و نکرديم بيانت

 نسخه قابل چاپ