بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

پاسخ به:بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی
چهارشنبه 27 اردیبهشت 1391  10:45 PM

2 : نشريه دانشکده ادبيات و علوم انساني (تبريز) زمستان 1382; 46(189):17-38.

شگردهاي داستان پردازي در بوستان

غلام محمد*

* دانشگاه تربيت معلم تهران

يکي از راههاي شناخت ادبيات داستاني سنّتي فارسي, بررسي آن با شيوه هاي علمي جديد و اعمال تحليل هاي ساختارگرايانه بر روي متون روايي است. نتيجة کار بست چنين شيوه هايي, علاوه بر احياي سنّت هاي داستاني قديم, به شناخت هر چه بيشتر ساختار روايي متون و کشف شگردهاي اصلي داستان پردازي نويسندگان و تبيين نقاط قوت و ضعف آثار آنها منجر مي¬شود. در مورد لفظ و معناي اشعار سعدي, شارحان و محقّقان مباحث فراواني مطرح کرده اند اما دربارة تکنيک داستان پردازي او کمتر مطلب در خور توجهي يافت مي شود. اين مقاله کوشيده است تا نخست همة حکايات بوستان را با توجه به تعاريف مشخص و کمّي, بررسي نمايد. آنگاه با عنايت به عنصر تشکيل دهندة ساختار حکايات (اعم از تعداد حوادث, تعداد اشخاص, نتيجه گيري پايان حکايات و ... ) به تفکيک و طبقه بندي آنها بپردارد. با اعمال شيوه اي که به تسامح مي توان آن را "ريخت شناسي" ناميد, پنج الگوي روايي حاصل شده است که غالب حکايات سعدي در اين الگوهاي پنجگانه جاي مي گيرد و سعدي با توجه به کليشه هاي روايي مضبوط در ذهن خود, به تکميل و تتميم حکايات و گاه گسترش و تجديد آنها دست زده است. بحث در جنسيت اشخاص, طبقة اجتماعي اشخاص, کم و کيف حضور اشخاص, شخصيت هاي واقعي و تمثيلي, نقد شيوه هاي روايت و انواع گفت و گو در بوستان سعدي, از ديگر مطالبي است که در اين مقاله مورد توجّه قرار گرفته است.

كليد واژه:

نسخه قابل چاپ