بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

در «ضرورت تقويت زبان ملي»، فشرده استدلال ما در انتشارات فرهنگان از 15-16 سال پيش چنين بوده است:
با تعريف واقع بينانه، ناوابستگي (يا «خودکفايي») عبارت است از: مصرف کننده صرف علم و فناوري ديگران نبودن، بلکه علم و فناوري نو و اصيل توليد کردن و علم و فناوري خود را، و محصولات آن را که کالا و خدمات است، با ديگران مبادله کردن. يعني ناوابستگي در گرو توليد علم و فناوري است.
توليد علم و فناوري، غير از پژوهش، تفکر خلاق مي خواهد، و بالندگي تفکر خلاق علمي در مقياس جامعه ممکن نيست مگر با حضور زبان علمي باليده و بالنده، چرا که زبان نه تنها ظرف تفکر، بلکه همچنين ابزار تفکر است: انسان با زبان و در زبان مي انديشد، و هرچه زبان باليده تر و با ديگر عناصر بوم فرهنگي سازگارتر، انديشيدن هموارتر و بالنده تر و خلاق تر. پس پيشرفت زبان در حيطه علم و فناوري از لازمه هاي رسيدن به ناوابستگي و خوداتکايي است.
با اين استدلال، واژه گزيني فقط فعاليتي در جهت تسهيل ارتباط در داخل جامعه مصرف کننده علم و فناوري نيست، بلکه واژه گزيني در واقع توليد ابزارهاي تفکر (آن هم تفکر خلاق) است - توليدي که نياز به آن ده ها سال است مورد بحث است، و حجم مورد نياز آن حدود يک دهه پيش توسط آقاي دکتر رضا منصوري معادل 10 ميليون واژه برآورد شد، که حالا قاعدتا بايد به چيزي بين 12 تا 15 ميليون رسيده باشد. آيا با سرعت توليد واژه در جهان براي مفاهيم تازه کشف شده، و در مقابل آن سرعت توليدات واژه گزيني ما در ايران طي همين يک دهه، اميدي به چاره ساز بودن سازوکارهايي که در اين مدت در پيش گرفته ايم هست؟ پاسخ بديهي اين است که خير: ما نياز به «توليد انبوه واژه» داريم. حال، چه کنيم؟
اين مقاله پاسخي بسته بندي شده به اين سوال نيست، بلکه سعي دارد اين سوال کلي را پله پله به سوال هايي ديگر تجزيه کند. باشد که بتوان آنها را به صورت يک سامانه (سيستم)، يعني «مجموعه اي از اجزا و روابطشان که با هم، نسبت به بيرون از خود، کاري را انجام مي دهد يا مي تواند انجام دهد» نگريست، تا مقدمه اي باشد براي حرکت به سمت يافتن پاسخ ها. پيشنهادهايي نيز در زمينه برخي از سوال ها عرضه خواهد شد ...

 نسخه قابل چاپ