بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

پيش از آن که به بحث در باره «دينکرد ششم» بپردازيم، جا دارد که به مجموعه هفت جلدي دينکرد نظري، هر چند اجمالي، بيفکنيم- مجموعه اي که به ترجمه کامل يا تجزيه و تحليل موشکافانه آن توجه کافي نشده است. اين اثر دايره المعارف کاملي است حاوي مطالبي در رشته هاي علمي و معارف رايج در عهد ساساني. همچنين شرح زندگي و تولد اسطوره اي زردشت و فهرستي از فرگردهاي از دست رفته اوستايي در دوره هاي کهن. بايد گفت که اين مجموعه از دشوارهاي زباني خالي نيست، از جمله عبارات طويل و گه گاه بدون فعل که دشواري ترجمه و تفسير پاره هايي از آن را دو چندان مي سازد (تفضلي 1377، ص128-138). اما، مشکلات زباني «دينکرد ششم» نسبت به بخش هاي ديگر اين مجموعه کمتر است ضمن آن که گفتارهاي آن شيريني خاص دارد و مشتمل بر پند و اندرزهايي است که چه بسا انگيزه رغبت به مطالعه آن باشد.

در نظري کلي، اين اثر، مانند بندهشن، مطالبي بس قديم تر از ديگر متون پارسي ميانه در بر دارد. تاليف آن را به دو موبد بزرگ زردشتي، آذرفرنبغ فرخزادان و آذرباد اميدان، نسبت مي دهند. فرخزادان موبد پارس بود. وي در عهد مامون (خلافت: 198-218 ق)، خليفه عباسي مي زيسته است. گفته مي شود که بخش هاي اوليه دينکرد اثر اين موبد است. اما تاريخ حيات آذرباد اميدان چندان مشخص نيست. وي احتمالا بايد همان موبد اميدان باشد که پسرش، اسفنديار (موبد بزرگ)، در سال 936 ميلادي در گذشته است. از اين موبد در بندهشن نام برده شده و از معاصران موبد زاد اسپرم است. آذرباد اميدان کار فرخزادان را تکميل کرد و بخش هاي بعدي را به دينکرد افزود. مندرجات بخش يا دفتر سوم بيشتر در دفاع از دين مزديسنا است. اعظم مطالب دفتر چهارم در شرح عقايد زردشتي است. هر دو دفتر گزارش بهدين مزديسنان است. در دفتر پنجم پرسش هايي مطرح مي شود که آذرفرنبغ، موبد بزرگ، به آنها پاسخ مي گويد. طراحان اين پرسش ها پيروان دين زردشتي اند. در جنب اين پرسش و پاسخ ها، يک سلسله مسائل اخلاقي نيز مطرح مي شود. طرح کننده پرسش هايي که آذرفرنبغ به آنها پاسخ مي گويد ظاهرا در متن به نام هاي يعقوب و بوخت ماره اند. در دفتر ششم، موضوع اين مقاله، نيز مسائل اخلاقي طرح شده است که به شرح آنها خواهيم پرداخت. دفتر هفتم، اشارات فراوان به اوستا دارد، و مروري است بر تاريخ جهان از انسان اوليه، کيومرث، تا روز قيام و معاد. در دفتر هشتم، به طور کامل، از 19 نسک اوستايي سخن گفته مي شود. سرانجام، در دفتر نهم، به شرح سه بخش از نسک هاي گاهان پرداخته مي شود.....

 نسخه قابل چاپ