بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

يكي از مباحث حايز اهميت در زبان شناسي بررسي خصوصيات دستوري گونه هاي يك زبان و تعيين ميزان اختلاف ساختهاي دستوري آن با زبان معيار (استانده) است. يكي از گونه هاي زبان فارسي زبان شعر است و هدف اين مقاله گزارش نوع و ميزان ساختهاي ويژه دستوري اين گونه زبان فارسي است.
شعر عروضي فارسي، براي بيش از يك هزاره، به لحاظ ساختاري دست نخورده باقي مانده و هم امروز نيز تحت محدوديتهاي اوليه قواعد وزن و قافيه يك هزار سال قبل به راه خود ادامه مي دهد. قواعد وزن و قافيه براي شاعر لازم الرعايه است و تخلف و قصور و بي توجهي به آنها غيرقابل اغماض مي نمايد. از همين روست كه شاعران وزن و قافيه را نسبت به ديگر جنبه هاي شعر،‌ از جمله ساختار زباني و شفافيت معني، در اولويت قرار داده اند. اين اولويت بندي موجب گشته كه در مواردي كه بين رعايت الزامات وزن و قافيه و يكي ديگر از جنبه هاي شعر (مثلا ساختار دستوري يا شفافيت معنايي) تعارضي رخ مي دهد شاعر، به ناچار، ديگر جنبه هاي شعر را فداي سلامت وزن و قافيه نمايد. بديهي است كه اين فداكردن به معناي ارايه ساختهاي غيردستوري و يا تيره كردن معني نيست، چون در اين صورت زباني باقي نمي ماند تا بستر شعر باشد بلكه شاعر با حداقل تصرفات لازم در ساخت دستوري يا در مقوله معني حداقل نيازهاي وزن و قافيه خود را تامين مي كند.

 نسخه قابل چاپ