بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

نقش نماهاي گفتمان، آن گونه که امروز در آثار زبان شناسان مي آيد، مقوله اي است نقشي – کاربردي. اولين با لوينسون (Levinson 1983, p. 88)، ذيل مبحث «مقوله هاي اشاري در گفتمان»، به وجود کلمات و عباراتي در زبان اشاره کرد که نقش آنها نشان دادن رابطه ميان يک گفته و گفته قبلي است. وي تاکيد کرد که اين عناصر در تعيين شرايط صدق و کذب گزاره اي که در پاره گفتار ميزبان آنها آمده باشد نقشي ندارند. از اين رو، مطالعه آنها در قالب معناشناسي شرط صدق ممکن نيست بلکه بايد آنها را در قالب ملاحظات کاربرد شناسي زبان بررسي کرد.
به دنبال اظهار نظر لوينسون، عده اي از محققان کوشيدند تا، با بسط رويکردهاي نظري به مطالعه نقش نماهاي گفتمان، ابعاد و زواياي کاربرد اين عناصر زباني را بررسي کنند. از جمله مهم ترين آنان مي توان به شيفرين (Schiffrin 1987)، بليک مور (Blakemore 1987) و هانسن (Hansen 1998) اشاره کرد که، با توسل به مباني و ديدگاه هاي نظري گوناگون، سعي کرده اند رويکرد کارساز و قابل قبولي براي مطالعه نقش نماها فرمول بندي کنند. نگارنده، در بخش هاي بعدي اين مقاله، رويکرد هانسن را به اختصار معرفي و از آن براي بررسي کاربردهاي نقش نماي «بعد» در زبان فارسي استفاده خواهد کرد. اما قبل از آن لازم است به اختصار درباره حوزه کار و اهداف تحليل گفتمان سخن گفته شود ...

 نسخه قابل چاپ