بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

دايره المعارف ها براي همه جوامع لازم اند اما شايد براي جهان سوم، از يك نظر، لازم تر باشند. علوم و ادبيات و فلسفه جديد بيشتر در غرب شكل گرفته است. اگر جهان سوم بخواهد به تمامي اين علوم دست يابد يا، دست كم، بتواند آن را خوب درك كند، بايد همه آنها را مطالعه كند. اين كار در بسياري از عرصه ها عملي نيست. به نظر مي رسد، براي جبران اين عقب ماندگي، دو راه ميان بر باشد. يكي از اين راه ها مطالعه تاريخ مربوط به رشته هاي گوناگون است. مثلا، كسي كه مي خواهد در رشته فلسفه غرب مطالعه كند بايد ابتدا، از طريق مطالعه تاريخ فلسفه، با كل فلسفه غرب آشنا شود، سپس به يكي از شاخه هاي آن بپردازد و در آن رشته تخصص يابد. راه دوم راه دايره المعارف هاست. دانشجو يا محقق ادبيات در جهان سوم، براي اطلاع يافتن از دستاوردهاي ادبي، در مقايسه با دانشجو و محقق غربي، در موقعيت ضعيف تري قرار دارد. دايره المعارف ها يا فرهنگ هاي تخصصي مي توانند اين ضعف را جبران كنند. دانشجوي ايراني ادبيات نمي تواند به راحتي كتاب يا مقاله اي بيابد كه مشكلش را درباره مثلا فرازبان حل كند. به همين دليل، وجود دايره المعارف ادبي براي او غنيمت است. خلاف اين نيز صادق است. دانشجوي غربي اطلاعات مربوط به تصوف و عرفان شرقي را از يك «دايره المعارف عرفان» بهتر به دست مي آورد تا كتاب و مقاله. به عبارت بهتر، هر قدر مباحث از ما دورتر باشند، بايد شسته رفته تر و جمع و جورتر به ما عرضه شوند تا بتوانيم بهتر از آنها استفاده كنيم. دانشنامه ها كتاب هاي مرجع اند و در همه جاي دنيا لازم اند؛ اما براي ما، علاوه بر آنكه نياز به مرجع را بر مي آورند، جبران كننده كمبود اطلاعاتي در بسياري از زمينه ها هم هستند. البته، بايد پذيرفت كه معلومات دايره المعارفي عمق ندارد.

 نسخه قابل چاپ