بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

داستان «رستم و سهراب» يكي از چند داستان برجسته و تامل انگيز شاهنامه است. اين داستان، كه در آن پدر و پسر به حكم سرنوشت در نبرد برابر يكديگر قرار مي گيرند، در ادبيات اقوام جهان نظايري دارد.
افزون بر صد سال پيش، محققي فاضل و كوشا به نام موراي آنتوني پاتر اين نمونه ها را بررسي و دسته بندي كرده است. وي، در تحقيق خويش، چون داستان فردوسي را كامل تر تشخيص داده، رساله خود را سهراب و رستم نام نهاده است. اين رساله در سال 1902 به همت ديويد نات، ناشر انگليسي، در چاپخانه برادران گريم در لندن به چاپ رسيده است.
پاتر خود را با پيشگفتاري آغاز و، در آن، مطالب گوناگوني را مطرح مي كند از قبيل نبرد پدر و پسر و داستان رستم و سهراب به عنوان كامل ترين نمونه آن، ازدواج دور از ديار مرد، پيوند گذرا و دايم، عوامل جدايي مرد از خانواده، پنهان ماندن اصل و نژاد و نقش و جايگاه زن در داستان ها، برون همسري، زن سالاري در قبايل گوناگون ازدواج هاي آزمايشي، مهمان نوازي جنسي.
از آنجا كه پاتر داستان «رستم و سهراب» را بنياد كار خود قرار داده، به جزييات آن نظر داشته و هر كدام را جداگانه مطرح كرده و نظايري براي آن آورده است. مثلا رستم در سرزمين سمنگان با تهمينه آشنا مي گردد كه به «ازدواج دور از ديار پهلوان» تعبير و پيامدهاي آن گزارش شده است. ديگر، پيشگامي تهمينه در اظهار عشق به رستم كه نويسنده درباره آن به نكته هاي باريكي اشاره كرده و نتيجه گرفته كه، در قصه هاي اقوام كهن، اين پيشدستي هرزگي و سبكي زن به شمار نمي آمده است. همچنين دور شدن مرد پس از ازدواج گذرا و ترك زن و فرزند به قصد بازرگاني يا جنگاوري و پيامدهاي ناشي از آن.

 نسخه قابل چاپ