بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

در اين مقاله، دستاوردهاي سامانيان در حفظ و حراست زبان فارسي، با طرح شالوده اي علمي و بيان مفاهيم مربوط به برنامه ريزي زبان، بررسي و نشان داده مي شود که يکي از نمونه هاي کهن برنامه ريزي را در عصر سامانيان بايد سراغ گرفت. در واقع، با همين برنامه ريزي بود که زبان فارسي به مرتبه زبان فرهنگي و مشترک ايرانيان ارتقا يافت و رشد کرد و پرورده شد. در اين مقاله، همچنين به اين پرسش پاسخ داده مي شود که چرا ايران کشوري اسلامي شد اما، برخلاف بسياري از کشورهاي اسلامي ديگر، عربي نشد.
جامعه شناسان زبان
جامعه شناسي زبان شاخه اي از دانش زبان شناسي است که مباحث آن رابطه تنگاتنگي با مسايل اجتماعي دارد. مباحثي چون زبان معيار و برنامه ريزي زبان، به همين اعتبار، در حوزه جامعه شناسي زبان جا مي گيرند.
زبان معيار - زبان معيار گونه اي معتبر از زبان است که تحصيل کردگان در مراکز فرهنگي و سياسي کشور آن را به کار مي برند. از اين زبان، در وراي گونه هاي محلي و جماعتي، به عنوان زبان آموزشي و رسانه هاي گروهي و نوشتار و موقعيت هاي رسمي استفاده مي شود (? مدرسي 2، ص 233). ثبات زبان معيار در اساس با مدون شدن اصول و هنجارهاي آن تضمين شده به گونه اي که مرجع صورت هاي درست و نادرست، دستوري و غير دستوري است (? صادقي 2، ص 18). زبان زماني به عنوان گونه معيار پذيرفته مي شود که براي جوابگويي به نيازهاي علمي و فرهنگي به پختگي رسيده باشد. زبان معيار عامل يگانگي گويندگان در حوزه جغرافيايي معني است و به آنان هويت مشترک مي بخشد و به لحاظ فرهنگي از جماعات و اقوام ديگر متمايز مي سازد. براي حفظ شان و اعتبار زبان معيار، لازم است جامعه زباني عميقا به آن علاقه مند و وفادار باشد و حرمت و حريم آن را رعايت کند و در مقابل هجوم زبان هاي ديگر حامي آن باشد. از اين رو، زبان معيار، به عنوان رکن اساسي هويت ملي، حايز اهميت است و آن با برنامه ريزي زبان است که در جامعه تثبيت مي شود و گسترش و پرورش مي يابد.