بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

وامق و عذرا از جمله عشاق مشهور و زبانزد ادب فارسي و نام يکي از منظومه هاي عاشقانه عنصري است که به سبب شهرت، بازتاب وسيعي در شعرغنايي فارسي داشته است. اين منظومه تا مدتها مفقود بود و تنها در چند دهه پيش، ابياتي از آن به دست آمد که با کمک ابيات پراکنده موجود در فرهنگها و منابع ديگر، ابعادي از داستان روشن شد.
از اين مثنوي عنصري، که به بحرتقارب سروده شده، 26 اثر به فارسي و ترکي به نظم و نثر تقليد شده است، ليکن نظيره هاي آن با اصل داستان تفاوت کلي دارد. اصل داستان يوناني است و جز نام عشاق، تمامي جايها و نامها نيز يوناني است. اين داستان در عصر ساساني به پهلوي و سرياني و در دوره اسلامي به عربي ترجمه شد.
در اين مقاله نويسنده مي کوشد ضمن گزارش و تحليل روايت عنصري، آن را با شش روايت ديگر مقايسه کند تا ميزان شباهت ها و تفاوتها و پايبندي نظيره سازان به اصل داستان را معلوم و مشخص سازد. به دليل حجم زياد مقاله، خلاصه داستانها حذف شد. سرايندگان اين شش روايت عبارتند از: قتيلي بخارايي (قرن ده)، خواجه شعيب جوشقاني (قرن يازده)، صرفي کشميري (قرن ده)، حسيني شيرازي (قرن سيزده)، صلحي خراساني (قرن يازده)، ميرزا محمد صادق نامي اصفهاني (قرن سيزده) در بخش دوم مقاله، هجده بنمايه مشترک هفت روايت وامق و عذرا مقايسه و تحليل مي شود تا ميزان تفاوتها و شباهتهاي روايات معلوم شود. اين بررسي تطبيقي مي تواند يکي از الگوهاي بررسي قصه هاي سنتي بويژه منظومه هاي عاشقانه به شمار آيد.

 نسخه قابل چاپ