مقالات نقش اخلاق در علوم و فناوری

ارتقاي مداوم کيفيت علم، دانشگاه و آموزش عالي، مستلزم توسعه درونزاي فرهنگ ارزشيابي است که به نوبه خود نيازمند روحيات و رفتارهاي خود ارزيابي و خود تنظيمي و التزام دروني به کيفيت در ميان ياران و ذي نفعان آموزش عالي است. هدف مقاله حاضر کمک به شناخت بيشتر جايگاه اخلاق دانشگاهي و حرفه اي علمي در توسعه فرهنگ ارزشيابي، در دانشگاهها و مراکز علمي است. مقاله همچنين مي کوشد که شناخت بيشتري نسبت به چگونگي و سازوکارهاي توسعه اخلاقات حرفه اي علمي فراهم بياورد. براي اين کار روش تحقيق «نظريه برخاسته از دادهها» به کار گرفته شده است. بازي ارزشيابي آموزش عالي ناشي از يک رشته موجبات علي است که اخلاق حرفه اي علمي به عنوان يکي از مهمترين سائقهاي رفتاري، از جمله اين موجبات علي به شمار مي آيد. اين در حالي است که اخلاق علمي، وضعيت بحث انگيزي در ايران دارد که خود ناشي از مساله آميز بودن زمينه هاي موجود فرهنگ دانشگاهي و فرهنگ اجتماع علمي در کشور است. البته اين امر، به نوبه خود انعکاسي از ضعف ها و نارسايي هاي عمومي تر در اخلاق اجتماعي است که آن هم تحت تاثير عوامل زمينه اي، محيطي، ساختاري و تاريخي شکل مي گيرد. بنابراين وضعيت مساله انگيز اخلاق علمي ما، با رويکرهاي اراده گرايانه و خطاانگارانه، قابل توضيح نيست بلکه بايد اولا منطق محيطي، زمينه اي و ساختاري فهميده شود و ثانيا بسترهاي تعاملي براي دست به کار شدن خود دانشگاهها و انجمنهاي علمي و تخصصي و نهادهاي حرفه اي فراهم گردد چرا که توسعه اخلاق حرفه اي، نه با پند و اندرزها و نه با فرهنگ سازي هاي بيروني (به ويژه از نوع دولتي آن) بلکه از طريق کنشهاي ارتباطي خود ياران و ذي نفعان اجتماع علمي و دانشگاهي، و به صورت شيوع و انتشار درونزا، ميسر مي شود. مقاله، همچنين پيشنهادهايي براي اجماع بر سر منشور اخلاق حرفه اي علمي عرضه کرده است.

 نسخه قابل چاپ