مقالات نقش اخلاق در علوم و فناوری

زمينه: اين مقاله جايگاه كليدي و اهميت خاص موضوع علم به مفهوم عام، و آداب و معيارهاي اخلاقي حاكم بر آن، و مناسبات بين علم و اخلاق را به طور خاص در مطالعات جامعه شناسي نشان مي دهد.
روش كار: به طور مشخص، در اين مقاله سهم نظري دو جامعه شناس سرشناس يعني رابرت كينگ مرتن و ديويد رزنيك، در آنچه كه در اينجا به عنوان "جامعه شناسي آداب و اخلاق در علم- فناوري" ناميده شده است، تشريح شده و مورد مقايسه و تحليل قرار گرفته است. مرتن، علم را نهاد اجتماعي نظام مندي مي داند كه داراي مجموعه متمايزي از هنجارها و آداب نهادينه شده و الزام آور است كه از حيث اخلاقي بر دانشمندان اعمال اقتدار مي كنند. رزنيك علم را به مثابه حرفه اي مي داند كه داراي اخلاق خاص خود است و رعايت اخلاق حرفه اي ضمن آنكه بر كاركرد علم تاثير مثبتي دارد، اعتماد اجتماعي نسبت به علم واصحاب علمي را افزايش مي دهد. به رغم تفاوت دو متفكر اجتماعي در تعريف علم و ماهيت آن، آنها نه فقط اخلاقي بودن يا اقتدا به معيارهاي اخلاقي را در شناخت و انجام كار علمي توصيه مي كنند، بلكه حتي فراتر از آن، اخلاق را براي كاركرد علم و توسعه آن اساسي مي دانند. به عقيده آنان، در شرايط ناهنجار و بي اخلاقي، علم قادر به تحقق اهداف خود نيست وبا ناكاميهاي نهادي و حرفه اي بيشتري روبرو مي شود.
نتيجه گيري: از نظر هر دو صاحب نظر، اقتدا به معيارهاي اخلاقي براي صيانت ازعلم- فناوري در برابر هر گونه عمل فسادآميز و فريبكاري، ضروري است.

 نسخه قابل چاپ